Ynkwisysje

De Ynkwisysje (fan it Latyn inquisitio = 'ûndersyk'), folút: Inquisitio haereticae pravitatis ('ûndersyk nei it ferdjer fan de ketterij') wie in soartemint rjochtbank fan de Roomsk-Katolike Tsjerke, belêst mei de opspoaring, it ûndersyk en it straffen fan ketters, dat wol sizze minsken dy't earder oare opfettings hienen oer it leauwen yn Kristus, en de offisjele lear fan de Tsjerke ôfwize.

De Ynkwisysje wie in tige krêftich ynstrumint, dat fuortendaliks ûnder it gesach stie fan de paus. Sels de biskoppen hienen gjin sizzenskip oer de ienfâldige muontsen dy't de ynkwisiteurs eins wienen, omdat ynkwisiteurs ek it dwaan en litten fan biskoppen ûndersykje mochten. Boppedat hie de paus bepale dat alle dieden tsjin de Inkwisysje, ek rjochterlike prosedueres, bestrafe soenen wurde mei ekskommunikaasje. Dêrtroch stie de ynkwisysje ek boppe alle wrâldske gesach en wie tige machtich.

Dochs wie de ynkwisysje op bepaalde hichte ôfhinklik fan de wrâldske macht, omdat sy sels net straffe koenen. Hja hienen allinnich it foech om te ûndersykjen. Sa gau as de ketters feroardiele wienen, wie de wrâldske autoriteit nedich om de straf út te fieren.