Baleiro

Para o baleiro en astronomía, véxase baleiro

En física clásica, o concepto de baleiro^[1] aplícase nun espazo sen aire ou outros fluídos e, en xeral, que carece de calquera tipo de materia, pero no cal se poden propagar os campos.^[2] Aínda así, en física relativista e en física cuántica, o concepto de baleiro non se corresponde co nada.^[3]

Na práctica, o "baleiro absoluto", a carencia total de materia, é imposible conseguir de maneira estrita. Os físicos discuten a miúdo os resultados de experimentos ideais en condicións de baleiro absoluto, pero utilizan o termo de "baleiro parcial" cando se refiren ás condicións reais que poden ser logradas nos laboratorios ou coas diferentes máquinas que permiten conseguir o baleiro. Tamén se utiliza o termo latino in vacuo para describir un obxecto que está no baleiro.

A cualidade do baleiro dependerá de canto se achega a un "baleiro absoluto"; nun "baleiro parcial", as poucas partículas que restan exercen unha determinada presión sobre as paredes do recipiente que as comprenden, por iso o baleiro parcial exprésase en unidades de presión e a miúdo compárase coa presión atmosférica normal (a presión que exerce a atmosfera a nivel do mar). A presión é unha maneira de medir en que grao se conseguiu crear o baleiro nun recipiente, é unha medida da cualidade do baleiro logrado. A unidade de presión do sistema internacional é o pascal (Pa), pero ás veces tamén pode ser expresada como porcentaxes da presión atmosférica en bares ou atm (atmosferas). Por exemplo, unha aspiradora produce suficiente succión como para reducir a presión de aire ao redor do 20%.^[4] Pero pódense lograr mellores cualidades de baleiro; así, fálase de baleiro elevado e de ultrabaleiro (UHV, das siglas inglesas de Ultra high vacuum); as cámaras de ultrabaleiro, habituais en química, física e enxeñaría, operan por baixo dunha bilionésima (10⁻¹²) da presión atmosférica, e poden chegar a aproximadamente 100 partículas/cm³.^[5] O espazo exterior é un baleiro de máis cualidade aínda; equivale a uns poucos átomos de hidróxeno por metro cúbico de media.^[6] Con todo, mesmo se todos os átomos e partículas puidesen ser sacados dun volume determinado, deixaría de ser "baleiro" debido ás flutuacións do baleiro debidas ás partículas virtuais, á enerxía escura e a outros fenómenos da física cuántica.

O baleiro foi un tema frecuente da filosofía desde a antiga Grecia, pero non foi estudado empiricamente ata o século XVII. Evangelista Torricelli creou o baleiro nun laboratorio por primeira vez en 1643; a partir das súas teorías sobre a presión atmosférica, desenvolvéronse algunhas técnicas experimentais. O baleiro volveuse unha valiosa ferramenta industrial durante o século XX coa introdución da lámpada incandescente, a válvula de baleiro, o tubo de raios catódicos da televisión e unha variada gama de tecnoloxía que utilizaba o baleiro. O desenvolvemento recente dos voos espaciais tripulados espertou interese sobre o impacto do baleiro sobre a saúde humana e sobre a vida en xeral.

1. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para baleiro.
2. ↑ "Buit". Gran Enciclopèdia Catalana. Arquivado dende o orixinal o 17 de outubro de 2019. Consultado o 9 de abril da 2011. 
3. ↑ Jou i Mirabent, David (1997). Matèria i materialisme (en catalán). Barcelona: Institut d'Estudis Catalans. p. 25. ISBN 84-7283-345-3. 
4. ↑ Campbell, Jeff (2005). Speed cleaning. p. 97. ISBN 1594862745. 
5. ↑ Gabrielse, G., et. al. (1990). "Thousandfold Improvement in Measured Antiproton Mass". Phys. Rev. Lett. 65 (11): 1317–1320. PMID 10042233. doi:10.1103/PhysRevLett.65.1317. 
6. ↑ Tadokoro, M. (1968). "A Study of the Local Group by Use of the Virial Theorem". Publications of the Astronomical Society of Japan 20: 230. Bibcode:1968PASJ...20..230T.  Esta fonte estima unha densidade de 7 × 10^-29 g/cm para o Grupo Local. Unha unidade de masa atómica é 1.66 × 10^-24 g, ao redor de 40 átomos por metro cúbico.