Cromosoma X

Cromosoma X humano
Cromosoma X humano con bandeado G. As mulleres herdan un cromosoma X do pai e outro da nai. Os homes herdan o seu cromosoma X da nai.
Cromosoma X humano nun cariograma humano masculino
Características
Lonxitude (bp)	156,040,895 bp (GRCh38)[1]
No. de xenes	804 (CCDS)[2]
Tipo	Alosoma
Posición do centrómero	Submetacéntrico[3] (61.0 Mbp[4])
Lista completa de xenes
CCDS	Lista de xenes
HGNC	Lista de xenes
UniProt	Lista de xenes
NCBI	Lista de xenes
Visores de mapa externos
Ensembl	Cromosoma X
Entrez	Cromosoma X
NCBI	Cromosoma X
UCSC	Cromosoma X
Secuencias de ADN completas
RefSeq	NC_000023 (FASTA)
GenBank	CM000685 (FASTA)

O cromosoma X humano é un dos cromosomas pertencente ao par sexual de cromosomas (par 23) que determina o sexo no home e en moitas especies de mamíferos (o outro é o cromosoma Y). O cromosoma X atópase tanto nos homes coma nas mulleres. As mulleres normais teñen dous cromosomas X en todas as súas células diploides (son XX), e só un nas haploides (óvulos). Os homes só teñen un cromosoma X, xa que as súas células diploides son XY, e o 50 % dos espermatozoides leva o cromosoma X e o outro 50 % o Y. Os homes herdaron o seu cromosoma X da súa nai.

Nos animais que teñen unha determinación do sexo de tipo X0 (xe-cero), como por exemplo algúns insectos como o saltón, a presenza dun cariotipo XX determina o sexo feminino, e a dun cariotipo X0 (só un cromosoma X) determina sexo masculino.

O cromosoma X humano ten algo máis de 153 millóns de pares de bases. A identificación de xenes nos cromosomas pode facerse seguindo diversos métodos, e as estimacións do número total de xenes varían lixeiramente dependendo do método utilizado. Considérase que o cromosoma X ten probablemente uns 2.000 xenes.^[5] (en comparación o Y ten menos de cen) ^[6]. Os trastornos xenéticos que se deben a mutacións de xenes do cromosoma X denomínanse ligadas ao X. Os caracteres determinados por xenes situados na porción diferencial do cromosoma X (que non existe no Y, que é máis pequeno) denomínanse caracteres ligados ao sexo.

O cromosoma foi denominado así polos primeiros investigadores que o estudaron debido ás súas peculiares propiedades, e posteriormente déuselle a seguinte letra do alfabeto ao cromosoma Y, que foi descuberto máis tarde.^[7]

1. ↑ "Human Genome Assembly GRCh38 - Genome Reference Consortium". National Center for Biotechnology Information (en inglés). 2013-12-24. Consultado o 2017-03-04. 
2. ↑ "Search results - X[CHR] AND "Homo sapiens"[Organism] AND ("has ccds"[Properties] AND alive[prop]) - Gene". NCBI. CCDS Release 20 for Homo sapiens. 2016-09-08. Consultado o 2017-05-28. 
3. ↑ Tom Strachan; Andrew Read (2 April 2010). Human Molecular Genetics. Garland Science. p. 45. ISBN 978-1-136-84407-2. 
4. ↑ Genome Decoration Page, NCBI. Ideogram data for Homo sapiens (850 bphs, Assembly GRCh38.p3). Última actualización 2014-06-03. Consultado o 2017-04-26.
5. ↑ Macmillan Science Library (2001). Genetics on X Chromosome.
6. ↑ Richard Harris (2003). "Scientists Decipher Y Chromosome". 
7. ↑ Angier, Natalie (2007-05-01). "For Motherly X Chromosome, Gender Is Only the Beginning". New York Times. Consultado o 2007-05-01.