Jazz

Jazz
Orixe musical	blues, folk, marcha, ragtime
Orixe cultural	principios dos 1910 en Nova Orleáns
Instrumentos típicos	saxofón, clarinete, baixo, contrabaixo, frauta, vibráfono, trompeta, piano, guitarra eléctrica, banxo, tuba, voz, trombón, piano Rhodes, batería
Derivados	jump blues, jazz fusion, rhythm and blues, rock and roll, ska, reggae, funk
v c e

O jazz (dʒæz; AFI: [/ʝas/] en galego)^[1] é un xénero musical nacido a finais do século XIX nas comunidades afroamericanas de Nova Orleáns^[2] (Luisiana) que se expandiu de forma global ao longo do século XX. A identidade musical do jazz é complexa e non pode ser delimitada con facilidade. En primeiro lugar, aínda que a miúdo o termo úsese para facer referencia a un idioma musical (tal como faise, por exemplo, cando se fala da música clásica), o jazz é en realidade unha familia de xéneros musicais que comparten características comúns, pero non representan individualmente a complexidade de xénero como un todo; en segundo lugar, as súas diversas "funcións sociais" (o jazz pode servir como música de fondo para reunións ou como música de baile, pero certos tipos de jazz esixen unha escoita atenta e concentrada) requiren un ángulo de estudo diferente; e en terceiro lugar, o tema racial sempre xerou un profundo debate sobre o jazz, moldeando a súa recepción por parte do público.

Aínda que o jazz é un produto da cultura afroamericana, sempre estivo aberto a influencias doutras tradicións musicais variando coa mestura de culturas, e xa desde a década de 1920 foi executado por músicos de diversas partes do mundo cun transfondo moi diferente. En ocasións mostrouse como paradigma do jazz a obra de músicos con máis éxito comercial, ^{[n. 1]} que os afeccionados e a crítica consideraron subproductos afastados da tradición, entendendo pola contra, que o jazz é unha forma de música negra, na que os afroamericanos foron os seus maiores innovadores e os seus máis notables representantes.^[3]

Entre os moitos intentos de delimitar e describir o complexo fenómeno do jazz, o crítico e estudoso alemán Joachim-Ernst Berendt, na súa obra clásica O jazz: de Nova Orleans ao jazz rock, sinala:

O jazz é unha forma de arte musical que se orixinou nos Estados Unidos mediante a confrontación dos negros coa música europea. A instrumentación, melodía e harmonía do jazz derívanse principalmente da tradición musical de Occidente. O ritmo, o fraseo e a produción de son, e os elementos de harmonía de blues derívanse da música africana e do concepto musical dos afroamericanos.^[4]

O mesmo autor continúa describindo tres elementos básicos que distinguen o jazz da música clásica europea:

• Unha calidade rítmica especial coñecida como swing.
• O papel da improvisación.
• Un son e un fraseo que reflicten a personalidade dos músicos ejecutantes.^[4]

Ao longo da súa historia, o jazz pasou de ser unha simple música de baile popular a unha forma de arte recoñecida en todo o mundo. Paralelamente a devandito progreso, cambiaron tamén as actitudes cara a esta música: en 1924 un xornalista do The New York Times referíase a ela como «o retorno da música dos "salvaxes"», mentres que en 1987 o Congreso dos Estados Unidos de América declaraba ao jazz como un «destacado modelo de expresión» e como un «excepcional tesouro nacional». Sinalouse que o motor de devandito progreso foi a innovación, unha particularidade que sempre estivo presente na historia desta música, dirixindo a súa evolución e caracterizando a obra dos seus artistas máis destacados á beira dunha rama máis tradicionalista.

Paralelamente a esta dicotomía entre a innovación e a tradición, o jazz moveuse entre a obra duns artistas que só buscaron o recoñecemento dunha pequena pero selecta audiencia e outros que dirixiron os seus esforzos a unha audiencia máis ampla.^[3]

En sentido horario desde arriba á esquerda: Louis Armstrong, Charlie Parker, Ela Fitzgerald, e Aretha Franklin.

As influencias nomean o ragtime, as worksongs músicas cantadas polos negros ao traballaren e o blues, principalmente, non se sabe moi ben como era esta música anterior a 1910, o primeiro músico do que se ten noticia é Buddy Bolden, do que só se conservan unha foto e as opinións dos seus compañeiros, que falan dun virtuoso cun son potente e limpo.

1. ↑ «jazz.» Diccionario panhispánico de dudas.
2. ↑ "New Orleans Jazz". Institut d'Estudis Nord-americans (en castelán). Consultado o 3 de agosto do 2024. 
3. ↑ ^{3,0 3,1} Tucker, Marck e Travis A. Jackson. «Jazz.» En The New Grove Dictionary of Music and Musicians (1995).
4. ↑ ^{4,0 4,1} Berendt 1994, pp. 695

Erro no código da cita: As etiquetas <ref> existen para un grupo chamado "n.", pero non se atopou a etiqueta <references group="n."/> correspondente