Lingua friulana

Friulano Furlan
Outros nomes:	Marilenghe
Falado en:	Italia
Rexións:	Friúl-Venecia Xulia
Total de falantes:	794.000
Posición:	Non está entre as 100 máis faladas.
Familia:	Indoeuropea  Itálico   Románico    Italo-occidental     Occidental      Galoibérica       Retorrománica        Friulano
Escrita:	Alfabeto latino
Status oficial
Lingua oficial de:	Non é oficial
Regulado por:	Osservatori Regjonâl de Lenghe e de Culture Furlanis
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	fur
ISO 639-3:	fur
Mapa
Mapa das variedades dialectais.
Status
O friulano está clasificado como definitivamente en perigo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[1]

O friulano^[2] (en friulano: furlan, ou agarimosamente marilenghe) é unha lingua indoeuropea da familia románica que, xunto ao romanche e o ladino, forma a rama dos Alpes centrais chamada retorromana. Entre os séculos X e XIII o alemán foi a lingua oficial da rexión e deixou numerosas influencias no seu vocabulario. O friulano oriental, con todo, tivo contacto co alemán até a primeira guerra mundial. Dende o século XIV úsase en literatura e o estado italiano recoñéceo como lingua independente dende 1999.

Actualmente a lingua conta con 720.000 falantes (furlans), principalmente na rexión italiana de Friúl-Venecia Xulia, ademais de moitos friulanos que conservan a súa lingua na emigración, algúns deles instalados na rexión do delta do Danubio, en Romanía, onde emigraron no século XIX. Esta variedade é a máis afastada das outras retorrománicas, até o punto de que algúns lingüistas lle negan toda conexión e a relacionan máis cos dialectos do Véneto.

1. ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
2. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para friulano.