Back Португалиа Abkhazian Portugéh ACE Португалие ADY Portugal Afrikaans Portugal ALS ፖርቱጋል Amharic Portugal AMI Portugal AN Portugal ANG पुर्तगाल ANP
Nagsasabtan: 38°42′N 9°11′W / 38.700°N 9.183°W
Portuges a Republika República Portuguesa (Portuges) | |
|---|---|
 Wagayway
 Eskudo
| |
| Nailian a kanta: "A Portuguesa" "Ti Nailian a Kanta ti Portugal" | |
![Lokasion ti Portugal (nangisit a berde) – idiay Europa (berde ken nagisit a kolordapo) – idiay Kappon ti Europa (berde) — [Leyenda]](view_html.php?sq=BLACKPINK&lang=ilo&q=Papeles:EU-Portugal_with_islands_circled.svg) Lokasion ti Portugal (nangisit a berde) – idiay Europa (berde ken nagisit a kolordapo) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Lisbon 38°46′N 9°9′W / 38.767°N 9.150°W |
| Opisial a sasao | Portuges |
| Mabigbig a rehional a sasao | Mirandes1 |
| Grupgrupo ti etniko (2007) | 96.87% Portuges 3.13% dadduma pay nga etnisidad (Rawis Berdanos, Brasiliano, Goans, Angolanos, Ukranianos, ken dadduma pay.) |
| Nagan dagiti umili | Portuges |
| Gobierno | Unitario a parlamentario a batay-linteg a republika |
| Marcelo Rebelo de Sousa | |
| António Costa | |
| Eduardo Ferro Rodriguez | |
| Panakabangon Taripnong a petsa para iti Panakawayawayas ket idi 1139 | |
| 868 | |
| 1095 | |
| 24 Hunio 1128 | |
• Pagarian | 25 Hulio 1139 |
| 5 Oktubre 1143 | |
| 23 Mayo 1179 | |
| 5 Oktubre 1910 | |
| 25 Abril 1974 | |
| Kalawa | |
• Dagup | 92,090 km2 (35,560 sq mi) (Maika-110) |
• Danum (%) | 0.5 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2011 | 10,576,252[1] (Maika-77) |
• Senso idi 2011 | 10,561,614[2] |
• Densidad | 115/km2 (297.8/sq mi) (Maika-96) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $247.310 bilion[3] (49) |
• Tunggal maysa a tao | $23,204[3] (42) |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $229.336 bilion[3] (38) |
• Tunggal maysa a tao | $22,699[3] (34) |
| Gini (2011) | 34.2[4] kalalainganna |
| HDI (2013) |  0.822[5]nangato unay · Maika-41 |
| Kuarta | Euro (€)2 (EUR) |
| Sona ti oras | UTC+0 (WET) |
• Kalgaw (DST) | UTC+1 (WEST) |
| Laglagipen a ti Azores ket addaan iti sabali a sona ti oras | |
| Pormat ti petsa | aa-bb-tttt, tttt-bb-aa, ttt/bb/aa |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | 351 |
| Kodigo ti ISO 3166 | PT |
| TLD ti internet | .pt |
| |
Ti Portugal (Portuges: Portugal, IPA: [puɾtuˈɣaɫ]), opisial a ti Portuges a Republika (Portuges: República Portuguesa) ket maysa a pagilian a mabirukan idiay abagatan a laud nga Europa idiay Iberiano a Peninsula. Ti Portugal ket isu ti akinlaud unay a pagilian idiay Europa, ken nabeddengan daytoy babaen ti Taaw Atlantiko iti laud ken iti abagatan babaen ti Espania iti amianan ken daya. Dagiti Atlantiko a purpuro iti Asores ken Madeira ket paset dagitoy ti Portugal. Daytoy a pagilian ket nainaganan iti maikadua a kadakkelan a siudad ti Porto, a ti Latin a naganna idi ket ti Portus Cale.[7]
Ti uneg ti daga a nagbeddengan ti Portuges a Republika tatta nga aldaw ket agnanayon a natataengan manipud idi prehistoriko a panawen: sinakup babaen dagiti Seltas a kas dagiti Gallaeci ken dagiti Lusitanos, a naitipon iti Romano a Republika ken kalpasan daytoy ket nataengan dagiti Hermaniko a tattao a kas dagiti Suebi, Suebos, Bandalos ken dagiti Bisigodos. Idi maika-8 a siglo kaaduan iti Iberiano a Peninsula ket naiparukma babaen dagiti Moro nga umasak a nagipaduyakyak ti Islam, a kalpasan daytoy ket pinapanaw babaen dagiti Kaballeros Templarios babaen ti Urnos ni Kristo. Idi panawen dagiti Kristiano a Reconquista, ti Portugal nagbangon ti bukodna a nawaya a pagarian manipud iti León idi 1139, a nagtunton daytoy a kas ti kadaanan a pagilian-estado iti Europa.[8]
Idi maika-15 ken maika-16 a sigsiglo, a nagbanagan ti pionero ti Tawen ti Panakaduktal, ti Portugal lumaud pinadakkelna ti impluensiana ken nangbangon ti sangalubongan nga imperio tapno mairam kadgiti tagikuana idiay Aprika, Asia, Oceania, ken ti Abagatan nga Amerika, nga isu ti nagbalin a kangrunaani ti lubong ti ekonomia, politika ken sangalubongan a bileg ti militar. Ti Portuges nga Imperio ket isu idi ti immuna a sangalubongan nga imperio ti pakasaritaan,[9] ken isu pay ti kapautan kadagiti kolonia ti Eurpeano nga imperio, a gangani a nagpaut iti 600 a tawtawen, manipud iti pannakatiliw iti Ceuta idi 1415, aginggana ti pannakaited ti kinaturay ti Daya a Timor idi 2002. Nupay kasta, ti internasional a kasaadan ti pagilian ket kaaduan a naipabassit idi las-ud ti maika-19 a siglo, a naipangpangruna idi kaplasan ti Panagwaywayas iti Brasil, ti kadakkelan a kolonia ti pakasaritaanna.
Kalpasan ti rebolusion ti 5 Oktubre 1910 a nangikkat ti monarkia, ti demokratiko ngem saan a natalna nga Umuna a Republika ti Portugal ket nabangon idi ngem sinarunuan idi babaen ti "Estado Novo" autoritariano a turay. Ti demokrasia ket naipasubli kalpasan ti Kolonia a Gubat ti Portugal ken ti Rosal a Rebolusion idi 1974, a kalpasan daytoy dagiti ballasiw taaw a probinsia ti Portugal ket nawayaanda (a naipangpangruna ti Angola ken Mozambique); ti naudi a ballasiw taaw a teritorio ti, Macau, ket naisubli ti Tsina idi 1999.
Ti Portugal ket maysa a naparang-ay a pagilian nga addaan iti nangato a Pagsurotan ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaon, ti maika-19 a kangatuan ti kasayaat ti biag iti lubong manipud idi 2005, ken ti napigsa a sistema ti panagaywan ti salun-at. Ti Portugal ket maysa kadagiti kaaduan a naiglobalisado iti lubong ken kakappian a pagpagilian:[10] kemeng ti Kappon ti Europaken ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, ken nagbangon a kameng ti Latin a Kappon, ti Organisasion dagiti Ibero-Amerikano nga Estado, OECD, NATO, Dagiti Komunidad ti Pagsasao a Portuges a Pagilian, ti Eurosonea ken ti Schengen a Tulagan.
- ^ Pordata, "Base de Dados Portugal Contemporâneo". Naala idi Disiembre 16, 2011.
- ^ Portugal. Senso ti 2011. ine.pt
- ^ a b c d "Portugal". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 6 Mayo 2011.
- ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)". Eurostat Data Explorer. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-03-04. Naala idi 13 Agosto 2013.
- ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
- ^ Ti panagadal ti Euromosaiko, Mirandes idiay Portugal, europa.eu – sapot a pagsaadan ti Europeano a Komision. Naala idi Enero 2007. Napabaro ti panilpo idi Disiembre 2011
- ^ "Leite de Vasconcelos, José. Cale e Portucale. Opúsculos Vol. V – Etnologia (Parte I) Lisboa, Imprensa Nacional, 1938" (PDF) (iti Portuges). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2008-03-01.
- ^ Brian Jenkins, Spyros A. Sofos, "Pagilian ken Kinasiasino iti kontemporario nga Europa", p.145 Routledge, 1996, ISBN 0-415-12313-5
- ^ Melvin Eugene Page, Penny M. Sonnenburg, p. 481
- ^ Pagsurotan ti Kappia ti Lubong Naiyarkibo 2012-06-13 iti Wayback Machine. Instituto para kadagiti Ekonomiko ken Kappia. visionofhumanity.org (Hunio 2012)
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search