Atramentum

Ātrāmentum (-i, n.) (ex verbo ater) est liquidum vel gluten valde coloratum, plerumque atrum, pigmentum habens, per quod adumbrationes vel textus parantur.

Temporibus antiquis atramenta adhiberi solebant^[1]

a scribis, ut calamo litteras faciant (atramentum librarium)
a pictoribus et scribis (e.g. atramentum Indicum)
a fabris ad linendos parietes (atramentum tectorium)
a sutoribus et tinctoribus ad pelles vel texta tingenda (atramentum tinctorium)
a sepiis, ut nocentia fugiant; qua de re legimus apud Ciceronem^[2] et Ovidium^[3]

↑ Vide imprimis Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch, vol. 1, p. 679 s. v. atramentum
↑ Cicero, de natura deorum 2,127: … se aliae occultatione tutantur: atramenti effusione saepiae torpore torpedines … depellunt
↑ Ovidius, Halieutica 18ss: saepia tarda fugae, tenui cum forte sub unda / deprensa est, iam iamque manus timet illa rapaces, / inficiens aequor nigrum vomit illa cruorem, / avertitque vias, oculos frustrata sequentes.