Eris (planet kerdil)

Eris
	Eris (tengah) dan Dysnomia (di kanan tengah).; Balai Cerap Keck.
Penemuan
Ditemui oleh	M. E. Brown,; C. A. Trujillo,; D. L. Rabinowitz
Tarikh penemuan	21 Oktober 2003
Designasi
Designasi planet minor	136199 Eris
Nama alternatif	2003 UB313
Kategori planet minor	Planet kerdil; TNO (objek cakera terserak)
Ciri-ciri orbit
	Epok 6 Mac 2006; (JD 2453800.5)
Afelion	97.56 AU (14.60 Tm)
Perihelion	37.77 AU (5.65 Tm)
Paksi semimajor	67.6681 AU (10.12 Tm)
Kesipian	0.44177
Kelajuan purata orbit	3.436 km/s
Min anomali	197.63427°
Kecondongan	44.187°
Longitud nod menaik	35.8696°
Satelit	1
Ciri-ciri fizikal
Jejari khatulistiwa	1200 km ± 50 km; (750 batu ± 30 batu,; atau 19% dari Bumi)
Jisim	1.6×1022kg
Tempoh putaran ikut bintang	> 8 h?
Albedo	0.86 ± 0.07
Magnitud mutlak (H)	−1.12 ± 0.01
	sunting Lihat pendokumenan templat ini

Eris (simbol: ;^[5] Inggeris: IPA: [ˈɛ.ɹɪs] atau [ˈɪ.ɹɪs]), juga penandaan rasmi 136199 Eris merupakan planet kerdil berjisim terbesar di dalam sistem suria dan jasad kesembilan berjisim terbesar yang mengorbit matahari secara langsung. Ia mempunyai anggaran kira-kira 2300–2400 km diameter,^[6] dan 27% lebih berjisim daripada Pluto atau lebih kurang 0.27% daripada jisim Bumi.^[7]^[8]

Planet kerdil Eris telah ditemukan pada Januari 2005 oleh sebuah pasukan berpengkalan di Balai Cerap Palomar yang diketuai oleh Mike Brown, dan identitinya telah dikenalpasti pada akhir tahun berkenaan. Ia merupakan sebuah objek trans-Neptune (TNO), dan merupakan ahli di dalam satu populasi keeksentrikan(keganjilan) yang tinggi dikenali sebagai sebagai cakera terserak, berada hanya di luar lingkaran Kuiper, dan ditemani oleh sekurang-kurangnya satu bulan iaitu Dysnomia. Sehingga 2011, jaraknya dari Matahari adalah 96.6 AU,^[9] secara kasarnya tiga kali lebih jauh berbanding dengan Pluto. Dengan kekecualian beberapa komet, Eris dan Dysnomia adalah objek semulajadi yang dikenali paling jauh di dalam Sistem Solar.^[10]^[h]

Oleh kerana Eris kelihatan lebih besar daripada Pluto, pada permulaannya, penemunya^[11] dan NASA menyifatkan ia sebagai planet kesepuluh Sistem Solar. Penemuan ini, bersama-sama dengan prospek penemuan objek-objek yang bersaiz serupa pada masa hadapan, telah mendorong Kesatuan Astronomi Antarabangsa (IAU) untuk mendefinasikan istilah planet buat pertama kali. Di bawah definasi IAU yang diluluskan pada 24 Ogos, 2006, Eris merupakan "planet kerdil" bersama-sama dengan Pluto, Ceres, Haumea and Makemake.^[12]

Pada tahun 2010, keputusan awal daripada pemerhatian sebuah penghijaban najam oleh Eris pada November 6 telah mencadangkan bahawa diameternya mungkin 2320 km, bererti saiznya hampir sama seperti Pluto.^[13] Dengan mengambilkira bar ralat penganggaran saiz kedua-duanya, pada masa kini masih tidak tentu samada Eris atau Pluto mempunyai diameter yang lebih besar.^[14] Kedua-dua Pluto dan Eris dianggarkan mempunyai diameter berjisim pejal kira-kira 2330 km.^[14]

^ ^a ^b http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.html
^ http://cfa-www.harvard.edu/iau/MPDes.html
^ http://asteroid.lowell.edu/
^ Brown, M.E. et al. 2006. Satellites of the Largest Kuiper Belt Objects. Astrophysical Journal, 639:L43-L46
^ JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Dicapai pada 2022-01-19.
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Bertoldi2006
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama mass
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama 070614_eris_mass
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama AstDys
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama New Planet
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama mbrown-planetlila
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama IAUPressRelease2006
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Brown2010-occult
^ ^a ^b Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Brown2010-Plutosize

[discovery-1] ttp://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.html

[designation-2] ttp://cfa-www.harvard.edu/iau/MPDes.html

[3] ttp://asteroid.lowell.edu/

[4] Brown, M.E. et al. 2006. Satellites of the Largest Kuiper Belt Objects. Astrophysical Journal, 639:L43-L46

[5] JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Dicapai pada 2022-01-19.

[Bertoldi2006-6] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Bertoldi2006

[mass-7] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama mass

[070614_eris_mass-8] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama 070614_eris_mass

[AstDys-9] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama AstDys

[New_Planet-10] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama New Planet

[mbrown-planetlila-11] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama mbrown-planetlila

[IAUPressRelease2006-12] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama IAUPressRelease2006

[Brown2010-occult-13] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Brown2010-occult

[Brown2010-Plutosize-14] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Brown2010-Plutosize

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[h]

[11]

[12]

[13]

[14]