Antifonarium (document)

Een Antifonarium is een koorboek dat gebruikt wordt door het koor bij het zingen van het getijdengebed. De psalmen die de basis vormen van het getijdengebed worden omkaderd door gezongen antifonen en responsoria, ook de psalmen werden trouwens gezongen. In de meest recente versie van een antifonarium opgesteld onder paus Pius IX en paus Leo XIII, bevat het boek niet alleen de antifonen, maar alle gezangen die deel uitmaken van het getijdengebed, dus antifonen, psalmen, responsoria en hymnen en is dus eigenlijk een samenbundeling van hat antifonarium, het psalterium, het hymnarium en het responsoriale.

Een antifonarium is geordend in functie van het kerkelijk jaar en begint dus bij het begin van de advent op de vierde zondag voor kerstmis. In een antifonarium zijn meestal de gezangen voor de zondagen en voor de feestdagen van de heiligen opgenomen, het zijn dus volumineuze werken, ze worden dan ook dikwijls in twee delen gesplitst: een winterdeel en een zomerdeel. Het winterdeel eindigt dan met Pasen of met Pinksteren.

Er bestaat ook een “antiphonarium Missarum”, dat de antifonen gebruikt in de misviering en bij uitbreiding, alle veranderlijke en vaste gezangen gezongen door het koor, voor de verschillende tijden en feesten van het liturgische jaar bevat, maar meestal noemt men dat een graduale.