Aramees

Aramees ܐܪ̈ܡܝܐ / ארמית Oromoyo
Gesproken in	Syrië, Irak, Turkije, Libanon en in de diaspora
Sprekers	850.000
Taalfamilie	Afro-Aziatisch Semitische talen Centraal Semitisch Noordwest Semitisch Aramees
Dialecten	Oost-Aramees Syrisch Mandaïsch West-Aramees Nabatees Palmyreens Palestijns
Alfabet	Aramees alfabet Syrisch alfabet
Erkende minderheidstaal in	Irak
Taalcodes
ISO 639-2	arc
Portaal    Taal

Het Aramees (ܐܪ̈ܡܝܐ, Oromoyo), de oorspronkelijke taal van de Arameeërs, is een Noordwest-Semitische taal die zijn oorsprong vindt in het oude Aram en zich snel verspreidde naar de rest van Mesopotamië, Oost-Arabië en het Sinaï-schiereiland, waarin het al meer dan drieduizend jaar voortdurend en onophoudelijk wordt geschreven en gesproken in verschillende varianten.

Aramees diende als taal van het openbare leven van Arameeërs, taal van bestuur van koninkrijken en rijken, en ook als taal van goddelijke aanbidding en religieuze studie. De moderne varianten worden geclassificeerd als Neo-Aramees (modern Aramees).^[1][2] Ze wordt in verschillende varianten gesproken maar met uitsterving bedreigd.

Aramees behoort tot de noordwestelijke groep van de Semitische taalfamilie, die ook de Kanaänitische talen omvat, zoals het Hebreeuws en Fenicisch.^[3] Aramees wordt geschreven in het Aramese alfabet en de meest prominente alfabetvariant is het Syrische alfabet.^[4] Het Aramese alfabet werd ook een basis voor het creëren en aanpassen van specifieke schrijfsystemen in sommige andere Semitische talen, zoals het Hebreeuwse alfabet en het Arabische alfabet.^[5]

De Aramese taal wordt nu als bedreigd beschouwd, aangezien verschillende varianten voornamelijk door de oudere generaties worden gebruikt en de meeste sprekers in diaspora wonen. Onderzoekers werken eraan om alle resterende variëteiten van Neo-Aramees vast te leggen en te analyseren voordat ze uitsterven.^[6] Aramees vormt de moedertaal van de Arameeërs en Mandeeërs, evenals enkele Mizrahi-joden.^[7][8][1]

Vroege Aramese inscripties dateren uit de 11e eeuw voor Christus, waardoor het een van de vroegste talen is die werden opgeschreven. Vrij algemeen wordt verondersteld dat Jezus Aramees sprak.^[9][10]

1. ↑ ^{a b} (en) Brock, Sebastian P. (2 januari 2002). Some basic annotation to the hidden Pearl: the Syrian Orthodox Church and iets ancient Aramaic heritage I-III. Gorgias Press, 63–112. ISBN 978-1-4632-1410-4.
2. ↑ Grammaticale functies in Oost Neo-Aramese talen vanuit een typologisch perspectief.
3. ↑ (en) Lipiński, Edward (2001). Semitic Languages: Outline of a Comparative Grammar. Peeters Publishers. ISBN 978-90-429-0815-4.
4. ↑ (en) Daniels, Peter T. (1996). The World's Writing Systems. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-507993-7.
5. ↑ (en) Beyer, Klaus (1986). The Aramaic Language: Its Distribution and Subdivisions. Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 978-3-525-53573-8.
6. ↑ Research Center for Aramean Studies Formally Inaugurated - Universität Heidelberg. www.uni-heidelberg.de. Geraadpleegd op 13 mei 2023.
7. ↑ (en) Akopian, Arman (11 december 2017). Introduction to Aramean and Syriac Studies: A manual. Gorgias Press. ISBN 978-1-4632-3893-3.
8. ↑ The Aramean (Syriac) Christians of Turkey: The Case of a Forgotten People. Geraadpleegd op 16 maart 2015.
9. ↑ (en) What Language Did Jesus Speak?. Zondervan Academic (7 september 2016). Geraadpleegd op 14 mei 2023. "There is wide consensus among scholars that Aramaic was the primary language spoken by the Jews of first century Palestine."
10. ↑ Who, What, Why: What language would Jesus have spoken?.