Associatie (psychologie)

Associatie is het in gedachten verschillende zaken met elkaar in verband brengen. Het gelegde verband kan reëel zijn en op rationele conclusies of waarneming berusten. Een associatie kan ook niet-reëel zijn, zoals gebaseerd op een veralgemenisering of op een vooroordeel. In de associatieve of symbolische poëzie wordt gebruikgemaakt van associaties.

In de psychoanalyse wordt vrije associatie gevraagd aan de cliënt om inzicht te krijgen in dieperliggende motieven en ervaringen. De cliënt moet zonder nadenken zeggen wat deze te binnenschiet bij het horen van een naam of een begrip. Het is dan aan de therapeut om daar een patroon of verklaring in te ontdekken.

Associëren is in gedachten vrijelijk verschillende zaken met elkaar in verband brengen teneinde dieperliggende of onbewuste motieven of beweegredenen in kaart te brengen. De uitkomsten kunnen inzicht bieden in patronen van gedrag, overtuigingen, cultuurwaarden. Reflecteren hierop kan een bijdrage leveren aan (ontwikkelen van) meer zelfinzicht of objectiveren van ontstane overtuigingen.