Effectieve vraag

De effectieve vraag is de totale voorgenomen economische vraag naar goederen en diensten in een samenleving gedurende een jaar. Totaal houdt in dat alle relevante vraagsectoren binnen de economie worden meegeteld. Dit zijn de gezinnen die consumeren (C), de bedrijven die investeren (I), de overheidsbestedingen (O) van de overheid en de vraag uit het buitenland, het saldo van de export (E) en de import (M). Voorgenomen betekent dat de plannen van de sectoren niet alleen door hen gewenst zijn, maar ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Effectieve vraag is een ex ante begrip. Het begrip effectieve vraag staat centraal in de door de Britse econoom John Maynard Keynes ontwikkelde kortetermijnmodellen van de economie. Volgens hem bepaalde de effectieve vraag de hoogte van het nationaal product (en daarmee het nationaal inkomen). Deze modellen vormden de basis van de keynesiaanse theorie, waarin een oplossing werd gegeven voor de werkloosheid van de Grote Depressie van de jaren 1930. Na de Tweede Wereldoorlog zijn de modellen uitgebreid voor situaties van overbesteding en absolute kapitaalschaarste, waarbij de grens van de productiecapaciteit wordt bepaald door de kapitaalgoederenvoorraad.