Gallisch

Gallisch
Gesproken in	Gallië
Uitgestorven in	de vijfde eeuw
Taalfamilie	Indo-Europees; Keltisch Vasteland-Keltisch Gallisch; ; ;
Alfabet	Oud-Italisch alfabet, Grieks alfabet, Latijns alfabet
Taalcodes
ISO 639-1	-
ISO 639-2	cel
ISO 639-3	verschillende codes: xcg (Cisalpijns-Gallisch); xtg (Transalpijns-Gallisch); [xlp (Lepontisch)]; [xga (Galatisch)];
Portaal	Taal

Gallisch is een uitgestorven P-Keltische taal^[1] die men in Gallië (een groot deel van West-Europa, vaak synoniem voor het gebied van het huidige Frankrijk) sprak voor de Romeinen en later de Franken de regio binnenvielen. Het behoort tot de vasteland-Keltische talen, een groep van Keltische talen die nu volledig is uitgestorven. Het Gallisch is slechts bekend van schaarse, kleine geschreven teksten en vermeldingen bij klassieke auteurs. De langste ervan zijn de Kalender van Coligny (60 verschillende woorden) en de magische tabletten van Larzac (ruim 160 woorden) en Chamalières (47 woorden). Het Gallisch werd geschreven in verschillende alfabetten: het Griekse, het Latijnse en ook het Etruskische.

De morfologie van het Gallisch kende tamelijk ingewikkelde verbuigingen, in 6 of 7 naamvallen. Door de culturele en politieke overheersing van Rome ging het Gallisch langzaamaan verloren. In sommige gebieden hield de taal echter stand tot aan de verovering van Gallië door de Franken in de 5e eeuw. Gregorius van Tours vermeldde in de 6e eeuw in zijn geschriften dat in zijn streek nog wat mensen Gallisch spraken.

Er zijn elementen van het Gallisch overgebleven in het Frans en in nog grotere mate in het Waals. Deze invloeden zijn echter zeer gering. In Zuid-Nederland en België zijn toponiemen te vinden die een Keltische, vermoedelijk Gallische oorsprong hebben. Voorbeelden hiervan zijn Ardennen (< Arduinna), Gent (< Ganda of Gonda), Heerlen (< Corriovallo) en Nijmegen (< Noviomagos).

↑ Net zoals het Welsh, Cornish, Bretons, Cumbrisch, Ivernisch (vroege Ierse taal van Gallo-Belgische oorsprong) en mogelijk ook het Pictisch. Het Keltiberisch, Gaelisch en Shelta zijn Q-Keltische talen. (Inscripties attesteren het Gallisch als P-Keltisch. Zo is het Gallische woord voor "zoon" -mabos of -mapos in plaats van het Q-Keltische -maccos of -maqqos.)

[1] Net zoals het Welsh, Cornish, Bretons, Cumbrisch, Ivernisch (vroege Ierse taal van Gallo-Belgische oorsprong) en mogelijk ook het Pictisch. Het Keltiberisch, Gaelisch en Shelta zijn Q-Keltische talen. (Inscripties attesteren het Gallisch als P-Keltisch. Zo is het Gallische woord voor "zoon" -mabos of -mapos in plaats van het Q-Keltische -maccos of -maqqos.)

[1]