Genrestuk

Een genrestuk of genretafereel is een schilderij met een voorstelling uit het dagelijkse leven of uit de alledaagse omgeving. Genre als erkend schilderkundig onderwerp ontstond pas in de 16e eeuw in Brabant, met de schilderijen van Pieter Bruegel de Oude. In Nederland bloeide de genrekunst in de 17e eeuw met werk van onder meer Ter Borch, De Hooch, Vermeer en vele anderen. In de 18e en 19e eeuw werd ook in Frankrijk en Engeland het genrestuk populair. Het genre kreeg die benaming pas in de 19e eeuw.

De genreschilderkunst is dus al herkenbaar in de late 16e eeuw, maar kende een hoogtepunt in de 19e eeuw. De voorstellingen kunnen gesitueerd zijn in de tijd waarin de kunstschilder in kwestie leefde, maar kunnen evengoed historisch zijn, dus geplaatst in het verleden.

Het aantal onderwerpen is zeer gevarieerd, maar toch zijn er meerdere vaak terugkerende thema's te onderscheiden: huiskamer- en salontaferelen, keukenscènes, markten en herbergen en voorstellingen van figuren uit diverse beroepen. De afgebeelde personen waren meestal anoniem, hoewel er ook gevallen zijn waarin wel bij name bekende personen zich lieten afbeelden bij alledaagse bezigheden. In dat laatste geval spreekt men wel van 'genre-achtige' stukken.

Het genre werd in de Lage Landen bijzonder populair in de 17e eeuw en werd onder meer door Adriaen Brouwer, Willem Buytewech, Jean-Baptiste Siméon Chardin, Dirck Hals, Johannes Vermeer, Frans Hals, Judith Leyster, Gerrit Dou en Jan Steen beoefend. Zij schilderden bijvoorbeeld huiselijke taferelen, feestvierende boeren, vrolijke gezelschappen en kinderen die kattenkwaad uithalen. Vaak zat er in de voorstelling een morele boodschap verborgen.

Deze schilders inspireerden de 18e-eeuwse Franse schilders die ook het alledaagse leven wilden verbeelden, hetzij met een zorgvuldig realisme, zoals bij Chardin, dan wel in de geromantiseerde schilderijen van Watteau.