Germaanse mythologie

De Germaanse mythologie is het geheel van Germaanse mythen en geloofsovertuigingen. Deze mythologie is voorchristelijk en geldt voor de Germaanse stammen in het algemeen, waarvan de etniciteit vanaf circa 400 v.Chr. bepaald kan worden in zuidelijk Scandinavië.^[1] Daarmee dient zij onderscheiden te worden van meer specifieke mythologieën, zoals de Noordse, omdat die van latere tijd zijn, zoals bijvoorbeeld het Oudnoords scheppingsverhaal. Desondanks zijn er veel overeenkomsten. Reeds in de oudheid moet echter regionale verscheidenheid bestaan hebben. Dat hangt samen met het gegeven dat Germaanse godsdienst niet was vastgelegd, de cultuur een van mondelinge overlevering was en Germaanse stammen migreerden en zich dus meer verwijderden van direct verwante cultuurgebieden.^[2]

Bij de formulering van ‘Germaanse mythologie’ kan men niet aan abstractie en hypothese ontkomen. Reeds in de late oudheid hadden Germaanse stammen namelijk een aanzienlijk gebied bezet en vond mettertijd meer differentiatie plaats. Zo wordt de Germaanse oppergod in Scandinavië Odin genoemd, terwijl hij in de continentaal-Germaanse mythologie Wodan genoemd wordt. Dergelijke verschillen komen vervolgens beter tot hun recht in afzonderlijke mythologieën, zoals Noorse, Angelsaksische etc. Tegelijkertijd is er weinig bronmateriaal bewaard gebleven uit de oudheid, en de sprekers van het Proto-Germaans (ca. 500 v.Chr.) waren ongeletterd. Men doet zodoende ook wel een beroep op vergelijkende studies tussen latere, regionale culturen zoals die van de Angelen, Saksen en Noren, om zo tot een reconstructie te komen van een gemeenschappelijke oerbron: de Germaanse mythologie.^[3]

De beschrijving en interpretatie van de Germaanse mythologie wordt daarnaast geholpen door het gegeven dat zij overeenkomsten vertoont met bepaalde andere mythologieën, zoals de Griekse, Baltische, Slavische en Keltische. Dat komt omdat al deze mythologieën een gemeenschappelijke bron hebben, de Indo-Europese mythologie, waarvan aangenomen wordt dat ze leefde onder de Indo-Europese taalgemeenschap (ca. 6000 jaar geleden).^[4]

1. ↑ R. Simek, in Murdoch & Read (ed.) 2004, p. 75.
2. ↑ R. Simek, in Murdoch & Read (ed.) 2004, p. 74.
3. ↑ Zie P. Grappin, in Grimal (ed.)1965, p. 357.
4. ↑ McColl Millar 2007, pp. 224-225. Voor comparatieve mythologie, zie Mallory 1991; Watkins 1995; West 2007.