Kadaster

Met kadaster wordt van oudsher en wereldwijd een register aangeduid waar allesomvattend wordt bijgehouden welke grondstukken en opstallen er in een bepaald bestuursrechtelijk gebied aan bepaalde personen toebehoren. In de regel is er gedetailleerd in aangegeven wat de grootte en locatie van grondstuk en opstal zijn, welke persoon rechten bezit en welke rechten dat zijn.^[1] In het algemeen gelden er vier basisbeginselen:^[1]

• bijhouden van veranderingen
• toestemming van de rechtenhouder
• openbaarheid
• eenduidig identificeerbaar

De dienst of instelling die het register bijhoudt wordt met verschillende termen aangeduid als bureau, ambt of dienst. Voorbeeld van een oud werk waar het bezit van land en opstal is geregistreerd, met de rechthebbenden, is het engelse Domesday Book uit 1086.

De herkomst van de naam kadaster is niet geheel duidelijk; het woord stamt af van het middeleeuws-Latijnse catastrum, dat afstamt van hetzij het Griekse καταστιχον (katastichon), lijst, of het Latijnse capitastrum (hoofd), een Romeinse hoofdelijke belasting gebaseerd op bezit van onroerend goed. In de moderne Duitse taal is de naam Kataster, in het Engels, Frans en Spaans Cadastre.

In België en Nederland is het tegenwoordig een van overheidswege bijgehouden openbaar register van registergoederen, waaronder onroerende zaken zoals een perceel of gebouw en roerende zaken zoals een schip, en de daarop gevestigde rechten zoals eigendom. Tevens wordt de term gebruikt om de dienst aan te duiden die met het beheer van een dergelijk register is belast en met de werkzaamheden nodig om de er in opgenomen gegevens accuraat en bij de tijd te doen zijn, zoals landmeting.

Het kadaster heeft de publieke functie van informatiebron voor degenen die gegevens van bepaalde registergoederen willen weten. Registratie van een notariële akte betreffende de overdracht van eigendomsrechten aan registergoederen in het Kadaster is in veel landen een dwingend rechtelijke voorwaarde om eigendomsrechten van registergoederen rechtsgeldig over te kunnen dragen.

1. ↑ ^{a b} Jo Henssen, Modern Cadastres and Cadastral Innovations, FIG Seminar, Delft, 1995 [Cad 95/1] Online publicatie