Kopstation

Een kopstation is een spoorwegstation met uitsluitend kopsporen, waar treinen, in tegenstelling tot in doorgangsstations, niet meer verder kunnen rijden. Treinen die dit type station binnenrijden, kunnen het station alleen in de tegenovergestelde richting weer verlaten.

Een kopstation is niet altijd een eindstation. Zo werd Antwerpen-Centraal, toen het voor de treinen van en naar Nederland een kopstation was, in het weekend bediend door de doorgaande Beneluxtrein Amsterdam – Brussel, die dan vanuit Centraal terugkeerde en een spoorlijn om de stad heen volgde, en kende tot 13 december 2008 Den Haag Centraal een doorgaande nachtnet-verbinding.

Kopstations ontstonden, behalve in kustplaatsen, vooral in grote steden. Vaak was het vanwege de dichte bebouwing niet mogelijk spoorlijnen door het stedelijke centrum aan te leggen. Daardoor vormden zich kopstations aan de rand van het centrum. In een enkel geval, zoals in Brussel, werd later alsnog een doorgaande verbinding aangelegd. Meestal werden de verschillende stations door een ringspoorbaan om de stad met elkaar verbonden. Vaak worden onder de kopstations in de grote steden ondergrondse stations gebouwd, waar de voorstadstreinen wel kunnen doorrijden. Bekende voorbeelden zijn Gare du Nord en Gare de Lyon in Parijs.

In veel grote steden is deze verbinding er echter niet voor elk kopstation. Bekende voorbeelden zijn Parijs, Londen en Moskou. Hier dient men met de metro naar een kopstation aan de andere kant van de stad reizen om de treinreis voort te zetten. Dit wordt acceptabel gevonden omdat er vrij weinig doorgaande reizigers zijn, de meeste reizigers hebben de grote stad als begin- of eindpunt. In andere steden, bijvoorbeeld in München, lopen de spoorlijnen uit alle richtingen naar hetzelfde kopstation, zodat men niet naar een ander station hoeft te reizen.

Bij een kopstation zijn meestal alle perrons gelijkvloers bereikbaar, een tunnel, brug of overpad is niet nodig. Vaak worden er echter loopbruggen of tunnels aangelegd ver van de 'kop' kant om overstappen te vergemakkelijken en om het voetgangersverkeer te spreiden naar andere in- of uitgangen van het station.