Lebensraum

Lebensraum (Duits voor leefruimte) is een geopolitiek begrip dat van de jaren 1890 tot 1940 gebruikt werd door etnische Duitsers om de kolonisering van Centraal- en Oost-Europa na te streven. Het kreeg onder het nazisme gestalte in het Generalplan Ost. De Duitse term was oorspronkelijk bedoeld om in de biologie het leefgebied, de habitat, van een soort aan te geven en is eind 19e eeuw overgenomen door geografen die het sociaal darwinisme aanhingen. Het woord werd bijzonder populair in imperialistische en pangermanistische milieus, zoals in de Völkische Bewegung en het Alldeutscher Verband. Het idee ging verder dan de Groot-Duitse gedachte die alle Duitstalige gebieden in één staat wilde verenigen, doordat Lebensraum ook aanspraak maakte op territorium van andere volkeren. Het expansionistische ideaal leefde ook sterk buiten de Duitse grenzen, zoals in de Duitse Arbeiderspartij van Bohemen. Hitlers NSDAP nam het sociaaldarwinistische concept van Lebensraum over en koppelde dit aan haar pseudowetenschappelijke rassenbiologie. Op het einde van de Tweede Wereldoorlog verloor Duitsland de veroverde gebieden en nadien raakte het idee in diskrediet.