Markdal

Het Markdal in de Nederlandse provincie Noord-Brabant ligt tussen de Belgische grens en het zuiden van Breda waar de rivier de Mark stroomt. De rivier stroomt van de grensplaatsen Galder-Strijbeek en Meersel-Dreef (B) tot de Duivelsbrug in de Bredase oude dorpskern Ginneken. Het is een open weidegebied waar ruilverkaveling nauwelijks of niet heeft plaatsgevonden, vandaar de soms kleinschalige, met struweel omgeven percelen. In Vlaanderen heet het de 'Vallei van de Mark', vanaf de bron van de Mark in Koekhoven in een weiland nabij de Turnhoutse heide aan de Marckstraat.

Het verval van bron tot Breda over ca. 40 km is 40 meter, wat een dynamisch stroompatroon geeft. Over globaal dezelfde afstand na Breda tot de monding in het Volkerak is het bijna stilstaand water met nog maar 1 meter verval tot aan Dinteloord. De totale lengte is ca 93 km.

In de jaren 60 van de twintigste eeuw is de meanderende Mark gekanaliseerd en met 6 km ingekort, om het water sneller af te voeren en het overstromingsgevaar te verminderen. Ook kwam de kanalisering de landbouw ten goede. Met het kanaliseren van de Mark is echter ook veel van de kenmerkende flora uit het Markdal verdwenen; bovendien gaf de snelle afstroom overstromingen in Breda-Zuid.

Als reactie op het stagneren van het reconstructieproject Ulvenhout-Galder (1989-2011) begonnen vijf natuurverenigingen zich vanaf 2006 in te zetten voor het herstel van een natuurlijk Markdal. Dat kreeg in 2011 bij een verkiezingsbijeenkomst met provinciale lijsttrekkers een politieke impuls. Het resulteerde uiteindelijk in een overeenkomst in 2013 tussen provincie en de Vereniging Markdal om als 'burgerinitiatief' met streek en overheden een vrijstromende en meanderende Mark in het Markdal te realiseren.