Offer (religie)

Marcus Aurelius en leden van de keizerlijke familie brengen een offer uit dankbaarheid voor de geboekte successen tegen de Germaanse stammen. De keizer is afgebeeld in zijn functie van hogepriester (*pontifex maximus*) met ritueel bedekt hoofd (*capite velato*). Rechts staat een helper met een bijl om de schedel van het offerdier in te slaan. Bas-reliëf, Musei Capitolini, Rome.

Een offer (ook wel offerande), afgeleid van het Latijnse offerre ‘aanbieden’, is een geschenk, meestal aan een god, godin, of goden, maar ook aan andere machten zoals een fetisj of de doden. Het doel is te bedanken, goede gezondheid te krijgen, reiniging, hulp krijgen, vergiffenis vragen (een ‘zoenoffer’), enz. Het achterliggende principe wordt wel aangeduid met de Latijnse woorden do ut des: ‘ik geef opdat u (iets terug)geeft’.

Bij het offeren van iets van waarde kunnen onderscheiden worden een offer waarbij het geofferde seculier gezien verloren gaat (zoals het offeren van een dier zonder het vlees te eten of de huid te benutten), en een offer waarbij het geofferde seculier gezien nog te gebruiken is, bijvoorbeeld het offeren van geld zonder het te vernietigen, voor religieuze onkosten. Er is ook de tussenvorm dat iets eetbaars deels verbrand wordt (en dan verder niet bruikbaar is), en deels gegeten wordt door bijvoorbeeld de priester.