Oto-Manguetalen

De Oto-Manguetalen is een taalfamilie die uit verschillende subfamilies van inheemse Amerikaanse talen bestaat. Alle Oto-Manguetalen die thans worden gesproken zijn inheems in Mexico, maar de Mangue-tak van de familie, die nu is uitgestorven, werd in zuidelijke richting gesproken tot in Nicaragua en Costa Rica. De Oto-Manguetalen worden algemeen beschouwd als een bewezen taalfamilie, al is dit kort geleden ook betwijfeld (Brown, 2015).^[1]

Het grootste aantal sprekers is begin 21e eeuw te vinden in Oaxaca waar de twee grootste takken, de Zapoteekse en de Mixteekse talen, door in totaal bijna 1,5 miljoen mensen worden gesproken. In Centraal-Mexico, vooral in de staten Mexico, Hidalgo en Querétaro, worden talen van de Oto-Pameaanse-tak gesproken: het Otomi en het nauw-verwante Mazahua hebben samen meer dan 500.000 sprekers. Sommige Oto-Manguetalen zijn vrijwel uitgestorven of ernstig bedreigd, bijvoorbeeld het Ixcatec en het Matlatzinca hebben elk minder dan 250 sprekers, de meesten van hen zijn ouderen. Met name Manguetalen die buiten Mexico werden gesproken zijn uitgestorven, het Chiapanec is kort geleden uitgestorven verklaard. Andere talen zoals het Subtiaba en het verwante Tlapanec (Me'phaa), zijn nog slechts bekend uit beschrijvingen uit het begin van de 20e eeuw.

De Oto-Manguetaalfamilie is de meest diverse en geografisch verspreide taalfamilie van Midden-Amerika. De interne verscheidenheid is vergelijkbaar met de Indo-Europese talen, en het proto-Oto-Mangeaans wordt geschat al te zijn gesproken rond 2000 jaar voor het begin van de jaartelling.^[2][3] Dat houdt in dat deze talen al gedurende 4000 jaar naast andere talen in Midden-Amerika worden gesproken, en parallel daarmee kenmerken hebben ontwikkeld. Daarom wordt deze familie wel gezien als deel uitmakend van een sprachbund, het Mesoamerikaans Linguïstisch gebied. Het Oto-Mangueaans heeft echter kenmerken die het van de andere talen in dat gebied onderscheiden. Het is de enige taalfamilie in Noord- en Centraal-Amerika die geheel bestaat uit toontalen. Het heeft ook veel meer een analytische structuur dan andere Midden-Amerikaanse talen. Een ander kenmerk is dat de VSO-volgorde (werkwoord-onderwerp-voorwerp) zinsvolgorde in deze familie sterk overheerst.

1. ↑ Brown, Cecil H. (2015). Paleobiolinguistics of New World Crops and the Otomanguean Language Family. Ethnobiology Letters 6 (1): 189–191. DOI: 10.14237/ebl.6.1.2015.436.
2. ↑ Kaufman & Justeson 2009:227
3. ↑ Kaufman, Terrence, Justeson, John (2009). Historical linguistics and pre-columbian Mesoamerica. Ancient Mesoamerica 20 (2): 221–231. DOI: 10.1017/S0956536109990113.