Patriotten

Voor de Patriotten in de Zuidelijke Nederlanden, zie Patriotten (Zuidelijke Nederlanden)

Geschiedenis van Nederland Tijdlijn · Bibliografie

Naar chronologie Prehistorie Bronstijd IJzertijd Romeinse tijd Frankische tijd Volksverhuizing Opkomst van steden en vorstendommen Middeleeuwen Geschiedenis van de Bourgondische Nederlanden Habsburgse tijd Geschiedenis van de Habsburgse Nederlanden Zeventien Provinciën Geschiedenis van de Spaanse Nederlanden Nederlandse Opstand/Tachtigjarige Oorlog Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Gouden Eeuw Patriotten Oranjerestauratie Bataafse Revolutie Franse tijd Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1830-1917 Interbellum Tweede Wereldoorlog Eigentijdse geschiedenis

Naar onderwerp Constitutionele geschiedenis Economische geschiedenis Fascisme en nationaalsocialisme Nederlandse film Geschiedenis van het Fries Kunstgeschiedenis Literatuurgeschiedenis Geschiedenis van de monarchie Maritieme geschiedenis Van de prehistorie tot 1585 Van 1585 tot heden Militaire geschiedenis Geschiedenis van het Nederlands Geschiedenis van het onderwijs Rechterlijke macht Ontstaan van de Nederlandse ondergrond Sociale geschiedenis Strijd tegen het water Televisiegeschiedenis Uitvindingen en ontdekkingen

Naar overzeese gebieden Aruba Nederlandse Antillen Nederlands-Indië Noord-Amerika Suriname Zuid-Afrika Koloniën algemeen

Naar provincie Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid-Holland

Portaal   Nederland Portaal   Geschiedenis

De patriotten in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden waren burgers uit gegoede huize die aan het einde van de 18e eeuw democratisering van het landsbestuur wilden stimuleren door aan het, zoals zij dat zagen, falende absolutistische bestuur van stadhouder Willem V, prins van Oranje-Nassau, een halt toe te roepen. Zij eisten hervormingen in het bestuur, begonnen zich te wapenen en vormden zo in de loop der jaren in steeds meer steden een macht die onder meer aandrong op een verkiezing van het stadsbestuur, de vroedschap, door vooraanstaande bewoners van de betreffende stad. Aanhangers van de stadhouder ging men prinsgezinden of orangisten noemen, de patriotten werden ook kezen genoemd.

In 1786 en 1787 braken er op sommige plaatsen gevechten uit, zodanig dat er een korte burgeroorlog woedde. Een Pruisisch leger viel met 19.000 man in september–oktober 1787 de Republiek binnen en ondervond daar niet veel weerstand. Zo kon snel de macht van Willem V worden hersteld (Oranjerestauratie), waarna het stadhouderlijk stelsel nog zeven jaar kon worden voortgezet. Duizenden patriotten vluchtten naar Frankrijk en kwamen pas terug na de succesvolle revolutionaire Franse veldtocht in de Nederlanden (1792–1795), waar sommigen aan deelnamen in het Bataafs Legioen. De jaren 1780–1787 waarin de patriotten de Nederlandse politiek domineerden wordt wel de Patriottentijd genoemd.

De term patriotten wordt ook wel gebruikt voor verwante bewegingen in andere landen, zie 'Patriotten elders'.