Politiek commissaris

Een politiek commissaris of politiek officier (Russisch: Politroek, een samentrekkingswoord uit Russisch политический руководитель, polititsjeski roekovoditel;  politiek leider of politiek instructeur) is een toezichthoudende officier In het leger die verantwoordelijk is voor de politieke en ideologische vorming en organisatie van de eenheid waaraan hij is toegewezen, met de bedoeling de politieke controle over het leger te verzekeren.

De functie verscheen voor het eerst tijdens de Franse Revolutie (1789-1799) als commissaire politique (politiek commissaris) of vertegenwoordiger op missie in het Franse Revolutionaire Leger. Politieke commissarissen werden tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) intensief ingezet binnen de Internationale Brigades. Ze bestonden ook, met onderbrekingen, in het Sovjet-Rode Leger van 1918 tot 1942, evenals in de strijdkrachten van nazi-Duitsland van 1943 tot 1945 als Nationalsozialistische Führungsoffiziere (nationaalsocialistische leiders).

De functie blijft in gebruik in het Chinese Volksbevrijdingsleger en de Taiwanese strijdkrachten van de Republiek China alsook in het Vietnamese Volksleger.