Portaal:Maastricht

Introductie

Maastricht is een oude stad, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de Romeinse tijd. De lange geschiedenis weerspiegelt zich in het historische stadscentrum met meer dan 1600 rijksmonumenten, waaronder de oudste brug van Nederland, de oudste stadspoort en diverse romaanse en gotische kerken. Het bekendste plein is het Vrijthof, met onder andere de Sint-Servaasbasiliek. Deze is vernoemd naar Sint-Servaas, de beschermheilige van de stad. Maastricht heeft vooral het imago van een bourgondische stad, waar het goed winkelen en recreëren is. Dankzij de aanwezigheid van de Universiteit Maastricht en andere onderwijsinstellingen is het ook een studentenstad.

Lees verder: Maastricht

Uitgelicht

Lange Lijs is de benaming voor een decoratie die werd gebruikt op Maastrichts aardewerk.

Oosters aardewerk en porselein is al sinds de 17e eeuw in Europa in trek. Omdat het originele Chinese porselein prijzig was, werd het ook in Nederland nagemaakt. De MOSA fabriek uit Maastricht vervaardigde vanaf ongeveer 1880 serviesgoed van porselein met Chinese motieven. Daarbij werden onder meer Chinese decors uit de Kangxi periode (1662-1722) geïmiteerd. Waaronder ook het blauwe Lange Lijs decor, genoemd naar de afbeeldingen van vrouwen in het decor, die afgewisseld werden met bloem- en plantmotieven. Naast het hoofddecor komen randdecoraties en onderdecoraties op sommige stukken voor. Dit zijn doorgaans bloem- en kersdecors.

Er bestaan aan aantal verschillende Lange Lijs serviezen. De twee meest bekende zijn serviezen met het 'ronde' (decor 206) en het hoekige Lange Lijs decor.(ook wel 'kantig 'genoemd of decor 726). Beide serviezen werden door de Mosa fabriek van Louis Regout tussen ca 1895 en 1935 gefabriceerd. Van het ronde model ziet u hiernaast een afbeelding van een schaal met oren. De koffiepot die daar onder getoond wordt, is een voorbeeld van het hoekige Lange Lijs servies. Er bestaan een aantal varianten van het ronde Lange Lijs servies, met soms kleine maar duidelijk waarneembare verschillen in het decor (ook wel het derde Lange Lijs servies genoemd). Van de hier genoemde 3 serviezen zijn de onderlinge verschillen goed te zien in de diverse catalogi.

Uit de geschiedenis

Met de Tweeherigheid wordt de Maastrichtse periode van 1204 tot 1794 aangeduid.

In 1204 werd de stad Maastricht, die zich onder de heerschappij van de prins-bisschop van Luik bevond, door de keizer in leen gegeven aan de hertog van Brabant. Vanaf dat moment had Maastricht twee heren, de prins-bisschop van Luik en de hertog van Brabant.

Het adagium (spreuk) van het stadsbestuur was dan ook: Eén heer is geen heer, twee heren zijn één heer. In 1284 werd het gezamenlijk beheer vastgelegd in een constitutioneel verdrag, de Alde Caerte genoemd. Na een aantal interpretatiedisputen werd dit in 1356 nog aangevuld met de Doghter Caerte.

Toen de Nederlandse stadhouder Frederik Hendrik in 1632 Maastricht op de Spanjaarden veroverde, traden de Staten-Generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de rechten van de hertog van Brabant (de koning van Spanje was namelijk ook hertog van Brabant). Alde en Doghter Caerte bleven onveranderd gelden.

De tweeherigheid of het condominium bleef dus bestaan, nu met de Staten-Generaal en de bisschop van Luik als de twee heren.

Ook onder de Franse bezettingen van 1673 en 1748 bleef de regeling voortbestaan, maar de rol van de Staten-Generaal werd dan telkens overgenomen door de Franse koning. Lees meer over de Geschiedenis van Maastricht

Belangrijke jaartallen

• 333: Bouw van het laat-Romeinse castellum van Maastricht.
• 384: Sint-Servaas, de eerste bisschop van Maastricht, overlijdt volgens de traditie te Maastricht (naamdag: 13 mei).
• 705: Lambertus, bischop van Maastricht, wordt in Luik vermoord (naamdag: 17 september).
• 881: Maastricht wordt door de Noormannen geplunderd.
• 1204: Maastricht wordt een tweeherige stad.
• 1229: Begin van de bouw van de eerste stenen stadmuur (daarvoor was er een aarden omwalling).
• 1576: De Spaanse Furie in Maastricht, muitende troepen plunderen de stad.
• 1579: Beleg van Maastricht (1579), Maastricht wordt door de Spanjaarden veroverd en geplunderd.
• 1632: Beleg van Maastricht (1632), stadhouder Frederik Hendrik verovert op zijn veldtocht langs de Maas Venlo, Roermond en Maastricht.
• 1673: Beleg van Maastricht (1673), Maastricht wordt veroverd door de 'zonnekoning' Lodewijk XIV en blijft tot 1678 Frans.
• 1748: Beleg van Maastricht (1748), Maastricht wordt opnieuw veroverd door de Fransen, die de Maquette van Maastricht laten bouwen.
• 1794: Beleg van Maastricht (1794), Maastricht wordt ingelijfd bij de Eerste Franse Republiek (tot 1814).
• 1830: Blokkade van Maastricht (1830-1833), Maastricht blijft na de Belgische Revolutie als enige Limburgse stad onder Nederlandse controle.
• 1836: Petrus (I) Regout richt een aardewerkfabriek op, de latere Sphinx-fabriek, het begin van de industrialisatie van Maastricht.
• 1920: Door annexatie van (delen van) buurgemeenten neemt de oppervlakte van de gemeente toe van 415 ha naar 3.500 ha.
• 1944: Bevrijding van Maastricht, Maastricht wordt als eerste Nederlandse stad bevrijd door de Amerikaans Old Hickorydivisie (13-14 september).
• 1970: Door een nieuwe annexatie neemt de oppervlakte toe met circa 2.500 en stijgt het inwonertal met circa 20.000 naar 112.500.
• 1992: Het Verdrag van Maastricht is het oprichtingsverdrag van de Europese Unie (7 februari).

Nieuwe artikelen

• 2024
  • Maart 2024: Recentoren | Nieuwstad (Maastricht)
  • Februari: Tweede stadsmuur van Maastricht
  • Januari: Eerste stadsmuur van Maastricht | Siculo-Arabisch kistje (Maastricht) | Jozef van Wissem
• 2023
  • Oktober: Hoeve Rome | La Grande Suisse | Villa Kanjel | Meerssenerweg | Heerderweg
  • Augustus: Het Goedje | Priorij Scharn
  • Juli: Marres (museum)
  • Maart: La Motterie | Karmelietessenklooster (Maastricht)
  • Februari: Grote Staat 5 | Lijst van schouten en schepenen in Maastricht
  • Januari: De Lanscroon en De Liebaert | Villa Maaszicht
• 2022
  • December: Piazza Céramique | Stoa (Maastricht)
  • November: La Fortezza | Toren van Siza | De Colonel
  • Oktober: Torenflat (Maastricht)
  • Augustus: Vleeshuis (Maastricht) | Lijst van stadsarchitecten van Maastricht | Herbenusstraat
  • Juli: Momus' Oudemannenhuis | Sint-Servatiusschool
  • Juni: Tongerseweg
  • Mei: Martinus van Heylerhoff
  • Februari: In den Ouden Vogelstruys | Henric van Veldekecollege | Stedelijk Lyceum Maastricht en voorgangers
  • Januari: Hotel Du Casque | Hotel Derlon Grand Hôtel du Lévrier et de l'Aigle Noir"| Maastricht School of Management
• 2021
  • November: Historische Encyclopedie Maastricht | Maastrichtsche Tram
  • Oktober: Scharnerweg | Heugemerweg | Akerstraat | Stenenwal (Maastricht)

Gewenste artikelen

Aldenhofpark | d'n Ingelse Hoof | Gemeenteflat | Schuilen in Maastricht | Standbeeld Minckeleers | Standbeeld Petrus Regout | Valentijn Klotz | Josua de Grave | Jan Brabant | Sluis 20 | Spoorbrug over de Brusselseweg | Het Bat | Sint Bernardusstraat | Ezelmarkt | De Bosquetplein | Grote Looiersstraat | Sint Pieterstraat | Papenstraat | Helmstraat | Van Hasseltkade | Batterijstraat | Bogaardenstraat | Capucijnenstraat | Hoogfrankrijk | Sint Hubertuslaan | Sint Lambertuslaan | Brusselseweg | Bosscherweg

Afbeelding van de dag

Kort nadat Servaas, bisschop van Tongeren, volgens de overlevering in 384 te Maastricht was overleden, werd er op zijn graf een houten gedachteniskapel (cella memoriae) gebouwd. In de zesde eeuw werd de houten kapel door bisschop Monulfus vervangen door een stenen kerk met crypte, volgens Monulfus' tijdgenoot Gregorius van Tours een templum magnum. Door de toestroom van pelgrims naar het graf van Sint-Servaas werd de kerk te klein. De huidige, romaanse kerk is waarschijnlijk de vierde of vijfde op deze locatie. Aan de bouw ervan werd rond het jaar 1000 begonnen. De koorpartij en het westwerk (met beroemde kapitelencyclus) dateren grotendeels uit de twaalfde eeuw. Het gebeeldhouwde Bergportaal is dertiende-eeuws en is een van de vroegste uitingen van de gotische beeldhouwkunst in de Nederlanden.

Lees verder: Sint-Servaasbasiliek

Bezienswaardigheden in Maastricht

Historische pleinen en buurten

• Omgeving Vrijthof & Henric van Veldekeplein
• Onze Lieve Vrouweplein & Stokstraatkwartier
• Jekerkwartier
• Markt & Boschstraat
• Sphinxkwartier & Bassin
• Wyck & Céramique

Historische kerken en kloosters

• Romaanse kerken: Sint-Servaasbasiliek (met graf van Sint-Servaas & schatkamer) en Onze-Lieve-Vrouwebasiliek (met Sterre der Zee & schatkamer)
• Gotische parochiekerken: Sint-Janskerk (met 79m hoge toren) & Sint-Matthiaskerk
• Gotische kloosterkerken: Dominicanenkerk (thans boekhandel), Oude Minderbroederskerk (thans archief), De Beyart (ruïne)
• Kloosters: Kruisherenklooster (thans Kruisherenhotel), Faliezustersklooster, Bonnefantenklooster (thans Universiteit Maastricht)
• Moderne kerkgebouwen: Sint-Lambertuskerk, Koepelkerk

Kastelen en landhuizen

• Kasteelruïne Lichtenberg
• Kasteel Neercanne
• Kasteel Hoogenweerth
• Buitengoed Geul & Maas, met o.a. Kasteel Geusselt, La Grande Suisse, Kasteel Bethlehem, Kasteel Jerusalem, Kasteel Vaeshartelt, Kasteel Meerssenhoven, Kasteel Borgharen

Vestingwerken

• 1e middeleeuwse stadsmuur: Onze Lieve Vrouwewal, Jekertoren, Helpoort, Lang Grachtje en Klein Grachtje, Preekherengang
• 2e middeleeuwse stadsmuur: Pater Vincktoren, Nieuwenhofwal, Jezuïetenwal, Waterpoort De Reek
• Nieuwstadomsluiting: De Vijf Koppen, Haet ende Nijd
• Wycker stadsmuur: Wycker Waterpoort, Maaspunttoren, Recentoren
• Buitenwerken: Waldeckbastion, Linie van Du Moulin, Nieuwe Bossche Fronten, Fort Sint Pieter, Fort Willem I

Overige monumentale bouwwerken

• Sint Servaasbrug
• Dinghuis
• Stadhuis van Maastricht
• Hoofdwacht
• Herenhuizen: Hof van Slijpe, Hof van Tilly, Huis Soiron, Generaalshuis, Poort van Beusdael, Huis Rouffaer
• Hofjes: Sint-Martinushofje, Twaalf Apostelenhofje, Sint-Gillishospitaal
• Watermolens: Bisschopsmolen, Leeuwenmolen, Molen van Lombok, Molen van Dollaert

Musea

• Bonnefantenmuseum
• Centre Céramique (Maastricht Museum)
• Museumkelder Derlon
• Natuurhistorisch Museum

Natuur en ontspanning

• Sint-Pietersberg / Slavante
• Jekerdal
• Stadspark Maastricht
• Frontenpark

Lijsten en overzichten

• Maastricht van A tot Z
• Lijst van rijksmonumenten in Maastricht
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Maastricht
• Lijst van kerken in Maastricht
• Lijst van beelden in Maastricht
• Lijst van Maastrichtenaren
• Lijst van bisschoppen van Maastricht
• Lijst van proosten van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht
• Lijst van proosten van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Maastricht
• Lijst van gouverneurs van Maastricht
• Lijst van gouverneurs en commissarissen van de Koning in Limburg
• Lijsten van burgemeesters van Maastricht, Amby, Borgharen, Heer, Itteren, Oud-Vroenhoven en Sint Pieter
• Lijst van schouten en schepenen in Maastricht
• Lijst van garnizoenscommandanten van Maastricht
• Scherprechters in Maastricht
• Scholasters van de kapittelschool van Sint-Servaas
• Lijst van rectores magnifici van de Universiteit Maastricht
• Lijst van stadsarchitecten van Maastricht
• Lijst van spelers van MVV Maastricht

Categorieboom