Portaal:Volksopvoeding via het onderwijs in Nederland

In de tweede helft van de 18e eeuw leek Nederland in crisis te verkeren. De economie stagneerde, internationaal stelde de Republiek nauwelijks nog wat voor. Velen zochten de oorzaak van de problemen in het zedelijk verval dat zij om zich heen zagen. Volgens het verlichte deel van Nederland moest het tij worden gekeerd door de jeugd op te voeden tot deugdzame burgers. Een goede opvoeding zou kinderen tot vlijtige burgers maken. Aan het 'gewone volk' kon dit niet worden overgelaten. Onderwijs moest uitkomst bieden. De overheid moest daarom voor goed, kosteloos onderwijs zorgen.
Dat ging niet zonder slag of stoot. Over gevoelige kwesties als afschaffing van kinderarbeid, invoering van de leerplicht en dergelijke werd meer dan honderd jaar gesteggeld.

Dit portaal gaat over de strijd om het onderwijs als instrument tot opvoeding van het volk, gevoerd in de 'lange 19e eeuw' (1780 - 1920).