Portaal:Vroegmoderne Tijd

Welkom op het portaal van de Vroegmoderne Tijd

[bewerk] Inleiding
De Vroegmoderne Tijd - soms ook Nieuwe Tijd genoemd - is de periode in de geschiedenis van Europa die volgt op de Middeleeuwen. Er is onder historici geen overeenstemming over begin en einde van de Vroegmoderne Tijd. De Renaissance, de vijftiende en zestiende eeuw, kan beschouwd worden als een overgangsperiode van Middeleeuwen naar Nieuwe Tijd. De meeste historici laten de Vroegmoderne Tijd kort voor 1500 beginnen. Jaartallen die dikwijls als beginpunt worden genomen zijn 1453, het jaar waarin de Turken Constantinopel veroverden, 1492, het jaar van de ontdekking van Amerika door Columbus, en 1517, toen Luther zijn stellingen publiceerde en daarmee de reformatie inluidde. Lange tijd lieten historici de Moderne of Nieuwste Tijd, die dus òf beschouwd wordt als een hiernavolgende periode, òf nog als een onderdeel van de Vroegmoderne (Nieuwe) Tijd, beginnen rond 1800, kort na het uitbreken van de Franse Revolutie (1789), of in 1815, het jaar van het Wener Congres. Toch is het niet ongebruikelijk om ook een groot deel van de negentiende eeuw tot de Vroegmoderne Tijd te rekenen. Lees verder

[bewerk] Gebeurtenissen
Op chronologische volgorde secularisering ontwikkeling van de boekdrukkunst handelskapitalisme tijdperk van de grote ontdekkingen opkomst van nationale staten expansie van het Ottomaanse Rijk reformatie godsdienstoorlogen Mogolrijk Tachtigjarige Oorlog rivaliteit tussen het huis Habsburg en het huis Valois opkomst van literatuur in de volkstaal Dertigjarige Oorlog Engelse Burgeroorlog Qingdynastie in China kolonisatie en verspreiding van de westerse beschaving opkomst van het absolutisme wetenschappelijke revolutie "Glorious Revolution" opkomst van Engeland en het Russische Rijk mondialisering van de economie verlichting Zevenjarige Oorlog Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog begin van de industriële revolutie Franse Revolutie

[bewerk] 4 augustus in de Vroegmoderne Tijd
1502 - Pieter Coecke van Aelst, Vlaams kunstenaar (overleden 1550) wordt geboren. 1521 - Paus Urbanus VII (overleden 1590) wordt geboren. 1526 - Juan Sebastián Elcano (50), Spaanse/Baskische ontdekkingsreiziger overlijdt. 1578 - Sebastiaan I van Portugal (24), zestiende koning van Portugal overlijdt. 1610 - Cornelis Evertsen de Oude Zeeuwse luitenant-admiraal en broer van luitenant-admiraal Johan Evertsen beiden gesneuveld in 1666 wordt geboren. 1630 - Elisabeth van Oranje-Nassau, vierde kind van stadhouder Frederik Hendrik van Oranje (overleden 1630) wordt dood geboren. 1687 - Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, Prins van Oranje en stadhouder van Friesland en Groningen (overleden 1711) wordt geboren. 1693 - Uitvinding van de champagne door Dom Perignon. 1703 - Lodewijk IV van Orléans, Hertog van Valois en Hertog van Orléans (overleden 1752) wordt geboren. 1704 - Brits-Nederlandse troepen bezetten Gibraltar. 1715 - Charlotte Sophie van Aldenburg, Rijksgravin van Aldenburg, Rijksgravin Bentinck (overleden 1800) wordt geboren. 1753 - Gottfried Silbermann (70), orgelbouwer overlijdt. 1755 - Nicolas-Jacques Conté, Frans schilder en uitvinder van o.a. het grafietpotlood (overleden 1805) wordt geboren. 1758 - Jean-Baptiste Nompère de Champagny, Hertog van Cadore (overleden 1834) wordt geboren. 1792 - Edward Irving, Schotse dominee (overleden 1834) wordt geboren. 1792 - Percy Bysshe Shelley, Engels dichter (overleden 1822) wordt geboren. Weet jij nog iets over een datum in de Vroegmoderne Tijd of wil je graag iets weten over een datum klik dan hier

[bewerk] Etalage
Belegering van Groenlo in 1627 door Frederik Hendrik. De 'ring' rond Grol is de circumvallatielinie. In het noorden (linksboven) is de linie uitgevoerd met een dubbele wal. Kaart J.Blaeu Het Beleg van Groenlo (ook wel: het Belegh van Grol) in 1627 was een door Frederik Hendrik opgezette belegering van de door de Spanjaarden bezette veste Grol (tegenwoordig Groenlo geheten), ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog. In die tijd waren er weinig wegen in de veenrijke regio rond Grol, wat de kleine vestingstad van strategisch belang maakte. Vanuit hier konden de Spanjaarden via het langs Groenlo gelegen riviertje de Slinge strooptochten ondernemen in de Staatse gebieden. De aan het front gelegen vestingen 's-Hertogenbosch, Grol, Oldenzaal en Lingen waren van groot financieel belang. De door de Spanjaarden opgelegde heffingen op handel ('licenten') en contributies leverden een constante en essentiële geldstroom voor de Spaanse oorlogskas. Grol was een van de vestingen waar een Spaans rentmeester gevestigd was en waar alle geïnde gelden uit de Achterhoek en Veluwe werden ontvangen. Het beleg duurde van 20 juli tot en met 19 augustus, waarna Grol moest capituleren aan de belegeraars. Onderdeel van het beleg was de aanleg van een circumvallatielinie rondom de stad, om te verhinderen dat Grol versterkingen zou ontvangen en om een ontzet te voorkomen. Hendrik van den Bergh, een Nederlands edelman in Spaanse militaire dienst, probeerde inderdaad Grol nog te ontzetten met een groot leger, maar hij kwam te laat. Verder lezen Admiraliteit van Friesland Beleg van Breda (1624-1625) Beleg van Delfzijl (1813-1814) Beleg van Deventer (1578) Beleg van Groenlo (1627) Gouden Eeuw Habsburgse monarchie Maritieme geschiedenis van Nederland Nieuw-Amsterdam (Nieuw-Nederland) Orde van de Unie Rhinocerus Slag bij Nieuwpoort Tachtigjarige Oorlog Tien Jaren (Tachtigjarige Oorlog) Loge L'Union Provinciale

[bewerk] Oorlogen en conflicten
Oorlogen en conflicten in de 16e eeuw Oorlogen en conflicten in de 17e eeuw Oorlogen en conflicten in de 18e eeuw Oorlogen en conflicten in de 19e eeuw Zie ook: lijst van oorlogen en lijst van veldslagen

[bewerk] Historische landen
Koninkrijk Frankrijk (1589 - 1792) Nieuw-Frankrijk (1524 - 1763) Eerste Franse Republiek (1792 - 1804) Eerste Franse Keizerrijk (1804 - 1814) Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588 - 1795) Koninkrijk Holland (1806 - 1810) Heilige Roomse Rijk (962 - 1806) Ottomaanse Rijk (1299 - 1922) Tsaardom Rusland (1547 - 1721) Keizerrijk Rusland (1721 - 1917) Denemarken-Noorwegen (1536 - 1814) Pools-Litouwse Gemenebest (1569 - 1795) Kerkelijke Staat (756 - 1870) Republiek Venetië (726 - 1797) Spaanse Rijk (1492 - 1898) Onderkoninkrijk Peru (1542 - 1824) Nieuw-Spanje (1530 - 1821) Onderkoninkrijk Nieuw-Granada (1717 - 1819) Onderkoninkrijk van de Río de la Plata (1776 - 1812) Koninkrijk Groot-Brittannië (1707 - 1801) Koninkrijk Engeland (1660 - 1707) Koninkrijk Schotland (843 - 1707) Koninkrijk Ierland (1660 - 1801) Oostenrijkse monarchie (1526 - 1804) Koninkrijk Zweden (1523 - 1814) Safawiden (1501 - 1736) Mogolrijk (1526 - 1858) Ming-dynastie (1368 - 1644) Qing-dynastie (1644 - 1912)

[bewerk] Uitgelicht
De Russische belegering van Narva De Lijflandse oorlog van 1558 tot 1583 was een langdurig militair conflict tussen Moskovië en haar buren aan de westgrens over de macht in de gebieden die nu Estland en Letland vormen. Tegen 1560 was de Lijfse Confederatie danig verzwakt door de Reformatie, terwijl haar oosterbuur Moskovië sterker was geworden na de vernietiging van de Islamitische kanaten Kazan en Astrachan. De Russische tsaar Ivan IV eiste dat de Lijfse Confederatie enorme belastingen betaalde (40.000 taler) aan het Bisdom Dorpat. Het geschil eindigde met een Russische invasie in 1558. Russische troepen bezetten Dorpat en Narva, en belegerden Reval. Het doel van de tsaar was om toegang te krijgen tot de Oostzee. Dit ging echter in tegen de belangen van andere landen. In 1561 werd de zwakke Lijflandse Orde ontbonden, en het land toegewezen aan Polen (Koerland), Zweden (Estland) en Denemarken (Saaremaa). De laatste Meester der Lijflandse Orde, Godhard Kettler, werd de eerste leider van het Poolse vazal-hertogdom Koerland. Verder lezen

[bewerk] Afbeelding van de Maand
Replica van de telescoop van Isaac Newton.

[bewerk]

Personen uit de Vroegmoderne Tijd

Selectie belangrijke personen op chronologische volgorde

Andere Vroegmoderne personen uit de etalage

Giovanni Battista Piranesi
Lodewijk Napoleon Bonaparte
Madame de Staël
Maria Aletta Hulshoff
Maurits van Oranje ^NIEUW

Michiel de Ruyter
Niels Stensen
Paus Julius II
Stendhal

[bewerk] ontdekkingsreizen, handel en kolonialisme
Wereldkaart uit 1572 van Ortelius Ontdekkingsreizen: Vasco Núñez de Balboa - Willem Barentsz - Vitus Bering - Olivier Brunel - John Cabot - Pedro Álvares Cabral - Jan Carstensz - Christoffel Columbus - James Cook - Bartolomeu Dias - Vasco da Gama - Jacob van Heemskerck - Cornelis de Houtman - Willem Jansz - Ferdinand Magellaan - Jacques Mahu - Gerardus Mercator - Nieuwe Wereld - Olivier van Noort - Francisco Pizarro - Jacob Roggeveen - Abel Tasman - Verdrag van Zaragoza - Amerigo Vespucci Handel: Asiento - Columbiaanse uitwisseling - handelspost Dejima - Driehoekshandel Handelsbedrijven: Pruisische Aziatische Compagnie Britse Oost-Indische Compagnie Deense Oost-Indische Compagnie Franse Oost-Indische Compagnie Zuid-Nederlandse Oostindische Compagnie of Oostendse Compagnie Zweedse Oost-Indische Compagnie Nederlandse Vereenigde Oost-Indische Compagnie Nederlandse West-Indische Compagnie Koloniën omstreeks 1800 Koloniën: Brandenburgse koloniën Britse koloniën Deense koloniën Franse koloniën Koerse koloniën Nederlandse koloniën Noorse koloniën Portugese koloniën Spaanse koloniën Zweedse koloniën

[bewerk]

Verwante portalen


Tachtigjarige Oorlog	Geschiedenis

Subportalen van Geschiedenis

Periodes:
Prehistorie · Oudheid · Middeleeuwen · Vroegmoderne Tijd · Moderne Tijd

Oorlogen:
Tachtigjarige Oorlog · Eerste Wereldoorlog · Tweede Wereldoorlog

Historische gebieden:
Romeinse Rijk · Mesopotamië · Thracië · Wilde Westen

Nederlandse geschiedenis:
Fascisme en nationaalsocialisme in Nederland · Volksopvoeding via het onderwijs in Nederland

Deelgebied:
Archeologie · Egyptologie · Numismatiek · Wetenschapsgeschiedenis