Stoa

Voor de zuilengang of het gebouw in Maastricht, zie Stoa (bouwkunde) of Stoa (Maastricht).

De stoa of het stoïcisme is een filosofische stroming die rond 300 v.Chr. begon in Griekenland en behoort tot de hellenistische filosofieën. De stoa heeft grote populariteit verworven, vooral binnen het Romeinse Rijk. Filosofisch gezien was de oude stoa het meest creatief, maar de schrijvers van de jonge stoa zijn het bekendst: Seneca, Epictetus, en Marcus Aurelius. Dit komt enerzijds doordat van hen volledige werken zijn overgeleverd, terwijl ons van de eersten slechts fragmenten resten. Anderzijds komt dit doordat in de werken van de jonge stoa het sterkst aansprekende en bekendste deel van de stoïsche filosofie, de levensfilosofie, het meest op de voorgrond treedt.

Als kerngedachte geldt binnen de stoa de opsplitsing van alle zaken en gebeurtenissen in het leven en de wereld in een scherpe tweedeling: namelijk enerzijds het individu en zijn bijhorende emoties, gevoelens en handelingen, die hij tevens volledig onder controle heeft, en anderzijds al de rest dat buiten de wil en het kunnen van het individu valt (zoals het weer, de mening van een ander, de oneerlijkheid van het leven). Volgens de stoa dient men zich niet negatief te laten veranderen door het tweede: men moet en zelfs mag zich niet slecht voelen over zaken die men niet direct kan veranderen, maar men dient ze te aanvaarden en zelfs te waarderen.

De stoa heeft vele aanhangers, waaronder filosofen als Friedrich Nietzsche, die met zijn uitspraak Amor Fati, Latijn voor Houd van het lot rechtstreeks de tweedeling van de stoa bevestigt, alsook staatsheren als Keizer Frederik I Barbarossa en president Theodore Roosevelt.