Verlichting (stroming)

De Verlichting of Eeuw van de Rede was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa, die ruwweg samenviel met de 18e eeuw. Er vormde zich een culturele beweging van intellectuelen, die zich ten doel stelde het gebruik van de rede en het filosoferen te bevorderen. De rede gaat slechts af op feiten, hoe verborgen die ook zijn.^[1] De Verlichting stond voor de bevordering van de wetenschap en van intellectuele uitwisseling. De propagandisten ervan bestreden het bijgeloof, obscurantisme, misbruik van recht in kerk en staat, intolerantie en kwamen op voor zekere grondrechten.

Kenmerkend voor de Verlichting was een toegenomen vertrouwen in de wetenschap en de logica, ten koste van de religie en de tradities, waarvan de maatschappelijke betekenis afnam. De grotere rol van de rede – het verstand vervangt de religieuze dogma's, en de eeuwenlange gehoorzaamheid aan de door de geestelijkheid opgelegde normen – kwam tot uitdrukking in de titel van het boek The Age of Reason. Deze boektitel werd het Engelstalige synoniem voor 'de Verlichting'. De Verlichting wordt algemeen beschouwd als een reactie op het dogmatische autoriteitsgeloof, dat het ancien régime kenmerkte.

1. ↑ Introductie bij een oosterse speurdersnovelle van de hand van Voltaire De hond en het paard. (1980)