Vestingwerken van Maastricht

De vestingwerken van Maastricht omstreeks het midden van de 18e eeuw
Boven: Franse maquette van Maastricht (Museum voor Schone Kunsten, Rijsel)
Onder: kopie van de Franse maquette van Maastricht (Centre Céramique, Maastricht)

De vestigingwerken van Maastricht zijn de vestingwerken of fortificaties van de Nederlands-Limburgse stad Maastricht, gebouwd over een periode van 1500 jaar om de stad en haar inwoners te beschermen tegen vijandige aanvallen.

De stad is vanaf de Romeinse tijd tot na 29 mei 1867 (toen de vestingstatus werd opgeheven) ommuurd en versterkt geweest. Door de eeuwen heen is er voortdurend gebouwd aan wallen, muren, poorten, torens, bastions, rondelen, kroonwerken en andere fortificaties. Grofweg kan men spreken over vier bouwperiodes: de Gallo-Romeinse versterkingen, de vroegmiddeleeuwse versterkingen, de middeleeuwse stadsmuren en de buitenwerken uit de 16e tot 19e eeuw. Eeuwenlang stond de vestingstad Maastricht bekend als het "bolwerk der Nederlanden", een vooruitgeschoven post van de Republiek der Nederlanden.^[1]

Hoewel in de 19e eeuw grote delen van de stadsmuren (inclusief alle stadspoorten, op een na) en buitenwerken zijn geslecht, vormen de overgebleven vestingwerken (in totaal ca. 150 objecten met 30.000 m² muurwerk en 11 km gangenstelsels) een voor Europa unieke staalkaart van een versterkte stad door de eeuwen heen.^[2]

1. ↑ Morreau (1979), p. XV.
2. ↑ Vestingvisie (2010), p. 24.