Wilsbekwaamheid

Wilsbekwaamheid is een begrip op het snijvlak van ethiek, filosofie, psychologie, geneeskunde, gezondheidszorg en recht, en duidt op het vermogen van een menselijk individu om zelfstandig beslissingen te nemen, én de gevolgen van een bepaalde beslissing te kunnen overzien.^[1][2][3] Een vergelijkbaar begrip is het Latijnse compos mentis, wat al eeuwen wordt gebruikt.^[4] Volgens veel rechtstelsels is ieder menselijk individu wilsbekwaam en vrij over het eigen leven en eigendommen te beschikken (zelfbeschikkingsrecht), tenzij een deskundig arts vaststelt dat een individu voor het nemen van een bepaalde beslissing in een bepaalde situatie wilsonbekwaam is. Wilsbekwaamheid impliceert dat een persoon over redelijke kennis van een bepaalde kwestie beschikt, en in staat is op een bepaald moment, onder bepaalde omstandigheden, de gevolgen van een handeling, situatie of besluitvorming te overzien.^[5]

Het vaststellen van de wilsbekwaamheid van een individu door een arts is gebonden aan de context waarbinnen door het individu wordt beslist of moet worden beslist; wat anderen van een beslissing vinden moet buiten beschouwing worden gelaten. Iemand met een verstandelijke handicap of bepaalde vorm van dementie, kan op een bepaald moment en / of in een bepaalde situatie wilsbekwaam zijn.^[6]

Bij een zogenaamde onderbewindstelling is in Nederland geen sprake van wilsonbekwaamheid, het is een rechterlijke maatregel waarbij niet een persoon, maar het vermogen van een persoon onder bewind wordt gesteld en een bewindvoerder daarover het beheer voert. De rechthebbende mag met toestemming van de bewindvoerder beslissen.^[7] In België kan de rechter bepalen of het vermogen onder bewind wordt gesteld, de persoon, of allebei.^[8]

1. ↑ overheid.nlkrijgsmanis wilsonbekwaamheid?
2. ↑ wilsbekwaamheid.nl - Centrum voor wilsbekwaamheidsvragen. Gearchiveerd op 12 april 2019. Geraadpleegd op 9 januari 2020.
3. ↑ tijdschreftftvoorpsychiatrikwaamheid en de
4. ↑ Zie bijvoorbeeld een oorkonde van 21 november 1283, waar Lodewijk, heer van Leefdaal, bij testament een schenking doet aan onder meer de minderbroeders te 's-Hertogenbosch. Het begint met de woorden: "Ego Ludowicus, miles, dominus de Leuedale, compos mei et sane mentis (...)" Vertaling:
5. ↑ Alzheimer Nederland - Wat is wilsbekwaamheid
6. ↑ goedvertegenwoordgd.nl - Stappenplan wilsonbekwaamheid
7. ↑ rechtspraak.nl Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, uitspraak van 25-08-2016, publicatienr. ECLI:NL:GHARL:2016:7174 - De onderbewindgestelden zijn wilsbekwaam
8. ↑ Bescherming en bewind voor meerderjarigen. www.vlaanderen.be. Geraadpleegd op 6 oktober 2023.