Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger

Het Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger (Spaans: Ejército Zapatista de Liberación Nacional, EZLN) is een deels gewapende revolutionaire beweging uit Chiapas, een van de armste delen van Mexico. Het Bevrijdingsleger kwam in 1994 in opstand tegen de regering en heeft sindsdien het gezag over een deel van de Lacandónjungle. Aanhangers van het EZLN worden zapatisten (Spaans: zapatistas) genoemd.

Het EZLN is een antikapitalistische beweging die streeft naar autonomie van de indiaanse bevolking en zich verzet tegen neoliberale globalisering. Het is genoemd naar de Mexicaanse anarchistische opstandelingenleider Emiliano Zapata (1879-1919).

Hoewel passend in de Latijns-Amerikaanse traditie van guerrillabewegingen, onderscheidt het EZLN zich hier tegelijkertijd van doordat, met uitzondering van de eerste opstand in 1994, de beweging veel gebruikmaakt van communicatie (onder andere via de massamedia, het internet en de geschriften van woordvoerder Subcomandante Marcos) en veel minder van geweld om haar doelstellingen te verwezenlijken. Om deze en andere redenen wordt het EZLN wel de eerste postmoderne opstand genoemd.^[1]

1. ↑ Zie bijvoorbeeld Michael Hardt en Antonio Negri (2005). Multitude. Hamish Hamilton, p. 85. Deze karakterisering heeft evenwel haar critici; Daniel Nugent (1995: Northern intellectuals and the EZLN. Monthly Review 47(3)) wijst op de wortels van de beweging in 500 jaar inheems verzet, de typisch 'moderne' eisen (landbouwgrond itt. 'een modem voor ieder huis') en hun langzame beslissingsproces, gebaseerd op mondeling overleg.