Biologia

Sciéncias
Sciéncias naturalas
Biologia  · Fisica  · Quimia  · Sciéncias de la Tèrra
Sciéncias umanas
Antropologia  · Economia  · Lingüistica  · Psicologia  · Sociologia
Sciéncias formalas
Informatica  · Logica  · Matematicas
v · d · m

La biologia es la sciéncia de la vida.

La biologia, dau grèc bios (βιος) e logos (λογος), es la sciéncia de la vida. Aquesta generalitat etimologica recuèrbe mai d'una realitat :

• Per definicion, la biologia es l'estudi deis èssers vius, taus coma son conoissuts sus la planeta Tèrra. Mai la distincion entre organismes vius e non vius es de còps malaisada (vejatz virus, viroïde e prions), e la determinacion de l'objècte especific de la biologia a ren de ben clar.
• Pressa en un sens pus larg, la biologia o sciéncia de la vida es tanben l'ensems dei disciplinas, classicas e modèrnas, qu'estúdia leis estructuras, lei foncions e lei nivèus d'organizacion (moleculas, cellulas, organismes e son mitan de vida) deis èssers vius, aqueleis èssers vius estent scientificament que d'amassatges complèxes de moleculas interagissent entre elei segon lei lèis de la fisica e de la quimia s'aplicant en tota matèria.
• La biologia estúdia tanben l'evolucion deis èssers vius (teoria de l'evolucion).
• Estúdia sei relacions leis uns a respècte deis autres e a respècte de son mitan (ecologia, etologia).
• La biologia pertòca tanben certanei caracteristicas dau "viu" utilas per l'òme (aplicacions agricòlas, agroalimentàrias, medicalas, farmaceuticas, quimicas…)

Lo tèrme de biologia foguèt definit a la fin dau sègle XVIII per lo naturalista francés Jean-Baptiste de Lamarck : «Tot çò qu'es generalament comun ai vegetaus e ais animaus coma totei lei facultats que son pròprias a cadun d'aqueleis èssers sensa excepcion, deu constituir lo solet e vast objècte d'una sciéncia particulara qu'es pas encara fondada, qu'a pas manco de nom, e que li donarai lo nom de biologia.»