Filipiny

Republika Filipin
Republika ng Pilipinas
*Republic of the Philippines*
Herb	Flaga
	Dewiza: Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan at Makabansa; (Dla Boga, ludzi, natury i kraju)
	Hymn: Lupang Hinirang; (Wybrany kraj);
Ustrój polityczny	republika
Stolica	Manila
Data powstania	4 lipca 1946
Prezydent	Ferdinand Marcos Jr.
Powierzchnia	300 000 km²
Populacja (2020); • liczba ludności	; 106 651 394
• gęstość	336 os./km²
Kod ISO 3166	PH
Waluta	peso filipińskie (PHP)
Telefoniczny nr kierunkowy	+63
Domena internetowa	.ph
Kod samochodowy	RP
Kod samolotowy	RP
Strefa czasowa	UTC +8
Język urzędowy	filipiński, angielski
Religia dominująca	katolicyzm
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 440,90 mld USD; 3 905 USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 1 289,28 mld dolarów międzynar.; 11 420 dolarów międzynar.
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. Pilipinas, Republika ng Pilipinas; hiszp. Filipinas, República de Filipinas; ang. Philippines, Republic of the Philippines) – państwo wyspiarskie w Azji Południowo-Wschodniej, położone na Archipelagu Filipińskim na Oceanie Spokojnym.

Od północy Filipiny oblewane są wodami Cieśniny Luzon, od zachodu wodami Morza Południowochińskiego. Archipelag oddzielony od wyspy Borneo morzem Sulu oraz morzem Celebes od pozostałych wysp Indonezji. Od wschodu Filipiny otoczone są wodami Morza Filipińskiego. Położenie w strefie klimatu równikowego powoduje, że Filipiny narażone są na tajfuny. Bliskość pacyficznego pierścienia ognia powoduje trzęsienia ziemi. Jest to jeden z najbogatszych obszarów na świecie pod względem bioróżnorodności. Cały archipelag składa się z kilku tysięcy wysp, ale większą część powierzchni zajmują Luzon i Mindanao, pomiędzy którymi znajduje się Visayas.

Stolicą kraju jest Manila – jedna z największych metropolii globu. Filipiny mają ponad 100 mln mieszkańców i zajmują 12. miejsce na świecie pod względem liczby ludności. Dodatkowe 10 mln Filipińczyków żyje poza granicami kraju. Jednymi z pierwszych, którzy osiedlili się na archipelagu w czasach prehistorycznych, byli Negryci. Później przybyły ludy austronezyjskie, a w ciągu kolejnych stuleci dotarły wpływy malajskie, chińskie, hinduskie i arabskie. W 1521 archipelag odkrył Ferdynand Magellan, a w drugiej połowie XVI wieku podbił Filip II Habsburg. W ciągu trzystu lat panowania hiszpańskiego nastąpiła prawie całkowita chrystianizacja. Pod koniec XIX wieku kontrolę nad Filipinami przejęły Stany Zjednoczone. W czasie II wojny światowej archipelag znajdował się pod okupacją japońską. Po proklamowaniu w 1946 niepodległości Filipiny doświadczyły wprowadzenia stanu wojennego przez Ferdinanda Marcosa w 1972 i obalenia jego dyktatury przez rewolucję siły ludu w 1986^[3], walk z partyzantką komunistyczną i separatystami muzułmańskimi^[4] oraz nieudanych prób przeprowadzenia zamachu stanu^[5]. Na początku XXI wieku kraj był biedny, ale rozwija się i wzrasta liczba odwiedzających go turystów.

↑ The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], cia.gov [dostęp 2019-10-25] [zarchiwizowane z adresu 2015-07-19] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).
↑ FranciszekF. Czech FranciszekF., Klany, media i siła ludu, „Miesięcznik Znak”, 2016 [dostęp 2016-04-24] .
↑ FranciszekF. Czech FranciszekF., Separatyzm islamski na Filipinach po 11 września 2001 roku, [w:] MonikaM. Banaś, JoannaJ. Dziadowiec (red.), Współczesne transformacje: Kultura – polityka – gospodarka, Kraków 2013, s. 71–86 [dostęp 2004-04-24] .
↑ FranciszekF. Czech FranciszekF., Dryfujący barangay: Konfiguracja kultury politycznej Filipin, [w:] MonikaM. Banaś (red.), Teoretyczne i praktyczne problemy kultury politycznej, Kraków 2014 .

[1] The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], cia.gov [dostęp 2019-10-25] [zarchiwizowane z adresu 2015-07-19] (ang.).

[IMF-2] Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).

[3] FranciszekF. Czech FranciszekF., Klany, media i siła ludu, „Miesięcznik Znak”, 2016 [dostęp 2016-04-24] .

[4] FranciszekF. Czech FranciszekF., Separatyzm islamski na Filipinach po 11 września 2001 roku, [w:] MonikaM. Banaś, JoannaJ. Dziadowiec (red.), Współczesne transformacje: Kultura – polityka – gospodarka, Kraków 2013, s. 71–86 [dostęp 2004-04-24] .

[5] FranciszekF. Czech FranciszekF., Dryfujący barangay: Konfiguracja kultury politycznej Filipin, [w:] MonikaM. Banaś (red.), Teoretyczne i praktyczne problemy kultury politycznej, Kraków 2014 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]