Filozofia nauki

Filozofia nauki – dział filozofii zajmujący się badaniem filozoficznych podstaw nauki, m.in. jej metod, struktury i założeń, a także różnicy między nauką i nie-nauką.

Początki analizy poznania, zwłaszcza racjonalnych metod poznania, sięgają starożytności, jednak współcześnie termin „filozofia nauki” wiąże się zwykle^[1][2] z tzw. nauką nowożytną, tj. rozwijającą się od ok. XVII wieku, w oparciu o empiryczno-matematyczną metodę naukową. Kluczowym etapem w rozwoju filozofii nauki była I połowa XX wieku, kiedy to w ramach tzw. pozytywizmu logicznego (zob. też niżej) przedstawione zostały przyjmowane powszechnie do dzisiaj rozumienia takich pojęć, jak teoria, hipoteza, weryfikacja, falsyfikacja, redukcjonizm i in. Do najważniejszych XX-wiecznych filozofów nauki należą: Pierre Duhem, Henri Poincare, Ernst Mach, Moritz Schlick, Rudolf Carnap, Otto Neurath, Hans Hahn, Hans Reichenbach, Carl Gustav Hempel, Paul Oppenheim, Karl Popper, Paul Feyerabend, Imre Lakatos, Thomas Kuhn, Ernest Nagel, Willard Van Orman Quine, Hilary Putnam, Bas van Fraassen, Larry Laudan, James Ladyman, Philip Kitcher i inni.

W II połowie XX wieku przeprowadzono wiele badań nad społecznymi i historycznymi aspektami rozwoju nauki. Przykładowo, w latach 60. Thomas Kuhn wprowadził popularne do dziś pojęcie „rewolucji naukowej”^[3].

Dziś filozofia nauki stanowi jedną z głównych dyscyplin filozofii.