Gamal Abdel Naser

Gamal Abdel Naser

‏جمال عبد الناصر‎

Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1918 Bani Murr
Data i miejsce śmierci	28 września 1970 Kair
2. Prezydent Egiptu[1]
Okres	od 23 czerwca 1956 do 28 września 1970
Przynależność polityczna	Arabska Unia Socjalistyczna
Poprzednik	Muhammad Nadżib
Następca	Anwar as-Sadat
Przewodniczący Rady Rewolucyjnych Dowódców
Okres	od 14 listopada 1954 do 23 czerwca 1956
Przynależność polityczna	Unia Narodowa
Poprzednik	Muhammad Nadżib
Następca	–
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1918 Aleksandria
Data śmierci	28 września 1970
Przebieg służby
Lata służby	1938–1954
Siły zbrojne	Siły Zbrojne Egiptu
Główne wojny i bitwy	I wojna izraelsko-arabska
Późniejsza praca	polityk

Gamal Abdel Naser Husajn, Dżamal Abd an-Nasir Husajn (egipski arabski ‏جمال عبد الناصر حسين‎; ur. 15 stycznia 1918 w Bani Murr, zm. 28 września 1970 w Kairze) – egipski oficer i polityk, prezydent Egiptu sprawujący władzę autorytarną w latach 1954–1970. Twórca systemu ideologicznego opartego na koncepcjach socjalistycznych i panarabskich – naseryzmu.

Ukończył studia w Królewskiej Akademii Wojskowej. Należał do przywódców organizacji Wolnych Oficerów, przewodził rewolucji w Egipcie w 1952. Chociaż formalnie głową państwa został po niej gen. Muhammad Nadżib, Naser de facto kierował pracami rządzącej Egiptem Rady Rewolucyjnych Dowódców, a z czasem skupił w ręku własnym lub swoich przyjaciół większość wpływów w kraju. Jesienią 1954 ostatecznie odsunął Nagiba od władzy i objął rządy dyktatorskie przy ogromnym poparciu społeczeństwa.

Za rządów Nasera w Egipcie wdrożony został program reform społecznych ukierunkowanych na budowę socjalistycznego i egalitarnego społeczeństwa. Przeprowadzona została reforma rolna oraz – w kilku etapach – nacjonalizacja największych przedsiębiorstw prywatnych, państwo zaczęło odgrywać wiodącą rolę w gospodarce, upowszechniono edukację (gwarantując zatrudnienie absolwentom szkół wyższych). Zlikwidowany został system wielopartyjny na rzecz utworzenia jednej partii wyrażającej jedność wszystkich Egipcjan. W 1956 Naser znacjonalizował Kanał Sueski.

W polityce zagranicznej Naser porzucił krótko po rewolucji kurs proamerykański i związał się z ZSRR. Występował także przeciwko państwu Izrael. W 1967 wszczął z nim wojnę, która zakończyła się klęską Egiptu i sprzymierzonych z nim krajów arabskich. Po tym wydarzeniu prezydent podał się do dymisji, jednak wrócił na urząd po masowych manifestacjach poparcia dla swojej osoby. Naser dążył także do zapewnienia Egiptowi przywództwa w świecie arabskim. Zmarł w 1970 na zawał serca. Jego następcą na urzędzie został dotychczasowy wiceprezydent Anwar as-Sadat, towarzysz Nasera z organizacji Wolnych Oficerów, który w czasie swoich rządów porzucił jednak większość założeń naseryzmu.