Katarzyna II Wielka

Katarzyna II Wielka
	; Portret Katarzyny II w wieku 50 lat, autorstwa Jana Chrzciciela Lampiego
	Cesarzowa Rosji; (władczyni)
Okres	od 9 lipca 1762; do 17 listopada 1796
Koronacja	22 września 1762
Poprzednik	Piotr III Romanow
Następca	Paweł I Romanow
	Cesarzowa Rosji; (małżonka)
Okres	od 5 stycznia 1762; do 9 lipca 1762
Jako żona	Piotr III Romanow
Poprzedniczka	Katarzyna I
Następczyni	Maria Fiodorowna
	Dane biograficzne
Dynastia	askańska
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1729 ; Szczecin
Data i miejsce śmierci	17 listopada 1796 ; Pałac Zimowy, Petersburg
Miejsce spoczynku	Sobór Pietropawłowski, Petersburg
Ojciec	Christian August
Matka	Joanna Elżbieta
Mąż	Piotr III Romanow
Dzieci	Paweł I; Anna Piotrowna; Aleksiej hrabia Bobriński; Elżbieta Aleksandrowa Aleksiejewa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Katarzyna II Aleksiejewna Wielka, ros. Екатерина II Алексеевна; urodzona jako Zofia Fryderyka Augusta, niem. Sophie Friederike Auguste von Anhalt-Zerbst (ur. 2 maja 1729 w Szczecinie^[2], zm. 6 listopada^?/17 listopada 1796 w Petersburgu) – księżniczka anhalcka, żona wielkiego księcia, później cesarza rosyjskiego Piotra III, po zamachu stanu samodzielna Cesarzowa Wszechrusi panująca w Imperium Rosyjskim^[3] w latach 1762–1796. W stosunkach z zagranicą, jak i wewnątrz kraju, kontynuowała politykę i reformy wprowadzone przez Piotra Wielkiego. Rządząc twardą ręką, polegała na swoich doradcach i faworytach takich jak Grigorij Potiomkin czy Grigorij Orłow. W polityce wewnętrznej Nakaz Katarzyny II z 1767 roku definiujący zasady polityki i system prawny zapoczątkował okres absolutyzmu oświeconego w Rosji. Za panowania autokratki wprowadzono reformę podziału administracyjnego Rosji. Doprowadziła do sekularyzacji dóbr duchownych, uwłaszczenia chłopów cerkiewnych i zmniejszenia ich obowiązków względem cerkwi (1764). Wydała Manifest o wolności gospodarczej (1775) oraz Gramotę o prawach i wygodach miejskich (1785), oficjalnie ustanawiając stan mieszczański i samorząd miejski^[4]^[5]. Gramota o prawach, wolności i przywilejach szlacheckich (1785) doprowadziła do wzmocnienia pozycji szlachty i jednocześnie pogorszenia sytuacji chłopów z majątków szlacheckich, którzy byli pozbawieni większości praw i stali się obiektem handlu^[6]^[7]^[8]. Po powstaniu chłopskim Jemieljana Pugaczowa wprowadziła politykę represji wobec każdego przejawu niezadowolenia^[9]. Uczestniczyła w rozbiorach Polski. Zreformowała oświatę i utworzyła pierwszą w Rosji szkołę dla dziewcząt (1764). Zaliczana jest do najwybitniejszych władców Rosji^[10].

↑ A. Andrusiewicz, Katarzyna Wielka. Prawda i mit, Warszawa 2012, s. 189.
↑ Większość badaczy skłania się do uznania Szczecina za miejsce narodzin przyszłej Katarzyny II. A. Andrusiewicz, Katarzyna Wielka. Prawda i mit, Warszawa 2012, s. 40. Część badaczy opowiada się jednak za zamkiem Dornburg – gniazdem rodowym linii książąt Anhaltu, z której pochodził ojciec Katarzyny II. B. von Bilbassoff, Geschichte Katharina II, t. 1, Berlin 1891, s. 2.
↑ Tytuł nieuznawany przez Rzeczpospolitą do czasu sejmu konwokacyjnego 1764 roku.
↑ Екатерина II, Грамота на права и выгоды городам Российской империи, [w:] Полное собрание законов Российской империи с 1649 года, wyd. 1830, t. XXII, № 16187, Типография II отделения Собственной Его Императорского Величества канцелярии, 1785, s. 358–384 .
↑ РичардР. Пайпс РичардР., Истоки гражданских прав в России – год 1785, Москва: Московская школа политических исследований, 2010, ISBN 978-5-91734-017-3 .
↑ Грамота на права, вольности и преимущества благородного российского дворянства – Викитека [online], ru.wikisource.org [dostęp 2017-04-23] (ros.).
↑ НиколайН. Павленко НиколайН., Екатерина Великая, Москва: Молодая гвардия, 2006, s. 300–301, ISBN 5-235-02808-2 .
↑ Б.Н.Б.Н. Миронов Б.Н.Б.Н., Социальная история России периода империи (XVIII – начало XX в.). Генезис личности, демократической семьи, гражданского общества и правового государства, 2003 .
↑ Chris Cook, John Stevenson, Leksykon nowożytnej historii Europy 1763-1999, Warszawa 2000, s. 382.
↑ Katarzyna II, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-08-15] .

[1] A. Andrusiewicz, Katarzyna Wielka. Prawda i mit, Warszawa 2012, s. 189.

[2] Większość badaczy skłania się do uznania Szczecina za miejsce narodzin przyszłej Katarzyny II. A. Andrusiewicz, Katarzyna Wielka. Prawda i mit, Warszawa 2012, s. 40. Część badaczy opowiada się jednak za zamkiem Dornburg – gniazdem rodowym linii książąt Anhaltu, z której pochodził ojciec Katarzyny II. B. von Bilbassoff, Geschichte Katharina II, t. 1, Berlin 1891, s. 2.

[3] Tytuł nieuznawany przez Rzeczpospolitą do czasu sejmu konwokacyjnego 1764 roku.

[4] Екатерина II, Грамота на права и выгоды городам Российской империи, [w:] Полное собрание законов Российской империи с 1649 года, wyd. 1830, t. XXII, № 16187, Типография II отделения Собственной Его Императорского Величества канцелярии, 1785, s. 358–384 .

[5] РичардР. Пайпс РичардР., Истоки гражданских прав в России – год 1785, Москва: Московская школа политических исследований, 2010, ISBN 978-5-91734-017-3 .

[6] Грамота на права, вольности и преимущества благородного российского дворянства – Викитека [online], ru.wikisource.org [dostęp 2017-04-23] (ros.).

[7] НиколайН. Павленко НиколайН., Екатерина Великая, Москва: Молодая гвардия, 2006, s. 300–301, ISBN 5-235-02808-2 .

[8] Б.Н.Б.Н. Миронов Б.Н.Б.Н., Социальная история России периода империи (XVIII – начало XX в.). Генезис личности, демократической семьи, гражданского общества и правового государства, 2003 .

[9] Chris Cook, John Stevenson, Leksykon nowożytnej historii Europy 1763-1999, Warszawa 2000, s. 382.

[10] Katarzyna II, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-08-15] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]