Lepidozaury

Lepidozaury

Lepidosauria[1]
Haeckel, 1866
Okres istnienia: trias–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 251.902/0 251.902/0
Legwan zielony (Iguana iguana)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	lepidozauromorfy
(bez rangi)	Lepidosauriformes
Nadrząd	lepidozaury
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Lepidozaury (Lepidosauria) – klad diapsydów obejmujący ponad 7000 współczesnych gatunków należących do dwóch głównych grup – sfenodontów i łuskonośnych. Są one rozprzestrzenione na całym świecie i żyją w bardzo różnorodnych ekosystemach^[2].

Termin Lepidosauria został ukuty w 1866 roku przez Ernsta Haeckla dla grupy odpowiadającej obecnie rozumianym łuskonośnym, jednak z jego późniejszych prac wynika, że hatterię uważał za formę blisko z nimi spokrewnioną^[3]. Alfred Romer używał tej nazwy dla grupy diapsydów niebędących archozaurami – taki takson byłby jednak parafiletyczny, a wiele taksonów uznawanych za lepidozaury później uznano za bazalne archozauromorfy^[2]. Według definicji filogenetycznej przedstawionej przez Jacques'a Gauthiera i współpracowników (1988) lepidozaury obejmują ostatniego wspólnego przodka hatterii i łuskonośnych oraz wszystkich jego potomków^[3]. Monofiletyzm tej grupy jest mocno wspierany przez analizy morfologiczne i nowsze analizy genetyczne^[2].

Najstarsze skamieniałości lepidozaurów są znane z ladynu, sprzed około 240 mln lat. Dokładny czas powstania tego kladu nie jest znany – oszacowania przy wykorzystaniu zegara molekularnego wahają się od wczesnego permu (ok. 289 mln lat temu) do środkowego triasu (ok. 226 mln lat temu)^[4]. W zapisie kopalnym z triasu dużo powszechniejsze są sfenodonty – jako jedynego znanego triasowego łuskonośnego opisano rodzaj Tikiguania, należący do grupy Iguania^[2], jednak jego interpretacja jako triasowej jaszczurki jest kwestionowany – prawdopodobnie żyła ona w późnym kenozoiku^[5].