Meksyk

Meksykańskie Stany Zjednoczone
*Estados Unidos Mexicanos*
Godło	Flaga
	Dewiza: La Patria Es Primero; (Ojczyzna jest pierwsza)
	Hymn: Himno Nacional Mexicano;
Ustrój polityczny	republika federalna
Stolica	Meksyk
Data powstania	deklaracja – 16 września 1810, uznanie – 24 września 1821
Prezydent	Andrés Manuel López Obrador
Powierzchnia	1 972 550 km²
Populacja (2021); • liczba ludności	; 128 600 000
• gęstość	66 os./km²
Kod ISO 3166	MX/MEX/484
Waluta	peso (MXN)
Telefoniczny nr kierunkowy	+52
Domena internetowa	.mx
Kod samochodowy	MEX
Strefa czasowa	UTC –8 do –6 – zima; UTC –7 do –5 – lato
Język urzędowy	brak na poziomie federalnym, de facto hiszpański.; ; Na szczeblu lokalnym 68 różnych języków.
Religia dominująca	katolicyzm
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 1 663 mld USD; 12 674 USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 3 126 mld dolarów międzynar.; 23 820 dolarów międzynar.
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Wiadomości w Wikinews
	Cytaty w Wikicytatach
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Meksyk (hiszp. México, nahuatl Mēxihco), oficjalnie Meksykańskie Stany Zjednoczone (hiszp. Estados Unidos Mexicanos) – państwo w Ameryce Północnej. Sąsiaduje ze Stanami Zjednoczonymi (na północy), z Oceanem Spokojnym (na zachodzie i południu), Zatoką Meksykańską i Morzem Karaibskim (na wschodzie) oraz z Gwatemalą i Belize (na południowym wschodzie).

Meksyk zajmuje powierzchnię prawie 2 mln km², co daje mu pod tym względem 14. miejsce na świecie^[5]. Z prawie 130 mln mieszkańców jest 11. państwem pod względem liczby ludności^[6]. Meksyk jest federacją 31 stanów i stolicy kraju, miasta Meksyk (do 2016 roku Dystryktu Federalnego^[7]).

Wraz z Chile, Kolumbią i Kostaryką jest przedstawicielem Ameryki Łacińskiej w OECD, co było możliwe dzięki silnej pozycji w regionie i ustabilizowanej sytuacji gospodarczej^[8]^[9]. Od momentu wejścia do porozumienia o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki i Kanadą (NAFTA) w 1994 gospodarka Meksyku wkroczyła na ścieżkę dynamicznego rozwoju gospodarczego. W 2000 roku po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat władzę utraciła PRI. Jej hegemonia została przerwana dopiero po wygranej Vicente Foxa w wyborach prezydenckich. Meksyk należy do grupy krajów nowo uprzemysłowionych^[10] oraz należy do państw określanych jako wschodzące potęgi tzw. emerging powers^[11]^[12]. Według przewidywań banku Goldman Sachs z 2012 roku, do 2020 roku Meksykańskie Stany Zjednoczone miały się stać siódmą pod względem wielkości gospodarką na świecie^[13] i miały należeć do grupy najszybciej rozwijających się gospodarek. Domniema się, że do 2050 roku państwo ma się stać piątą co do wielkości gospodarką na świecie^[14]^[15]^[16].

Meksyk jest państwem bogatym w surowce mineralne, jednakże z ograniczonym areałem ziemi uprawnej i z gwałtownie rosnącą populacją. Ponad połowa mieszkańców żyje w środkowej części kraju, podczas gdy rozległe rejony na suchej północy i tropikalnym południu są rzadko zaludnione. W ostatnich latach gospodarka kraju w dużej części opiera się na dochodach z turystyki i eksportu ropy naftowej. Wewnętrzna migracja ludności z rejonów wiejskich spowodowała gwałtowny rozrost ośrodków miejskich, w których mieszka obecnie ponad 2/3 ludności. Mimo poprawiających się wskaźników ekonomicznych duża część społeczeństwa w dalszym ciągu pozostaje biedna, co można przypisać częściowo kryzysowi z lat 80 XX w., który przejawiał się wysoką inflacją i ogromnym zadłużeniem zagranicznym.

Modernizacja i uprzemysłowienie pozostają w sprzeczności z tradycyjnym stylem życia, który przetrwał głównie na odizolowanych terenach wiejskich. Jego częścią są małe społeczności, złożone z indiańskich chłopów, którzy żyją podobnie jak ich przodkowie. Kulturalne pozostałości po wielkich cywilizacjach indiańskich (np. Chichén Itzá czy Tulum) współistnieją obok kolonialnych miast hiszpańskich, takich jak Taxco czy Querétaro. Różnice pomiędzy poszczególnymi regionami, wyrażające się w kulturze, architekturze, kuchni i sposobie gospodarowania są cechą charakterystyczną dla współczesnego Meksyku.

↑ worldatlas.com.
↑ Population of Mexico [online], census.gov (ang.).
↑ CATÁLOGO DE LAS LENGUAS INDÍGENAS NACIONALES. [dostęp 2019-02-01]. (hiszp.).
↑ ^a ^b ^c ^d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-22]. (ang.).
↑ Demographic Yearbook–Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density (United Nations Statistics Division, 2006).
↑ México cierra 2012 con casi 117 millones de habitantes – El financiero – Política y Sociedad (hiszp.).
↑ LXIV/1SPR-7-2450/95932 [online], Gaceta Parlamentaria del Senado de la República, 29 maja 2019 [dostęp 2024-01-08] (hiszp.), reforma konstytucyjna zatwierdzona w grudniu 2015 roku, która weszła w życie 5 lutego 2016 roku, zmieniła nazwę "Distrito Federal" na "Ciudad de México".
↑ mofa.go.jp.
↑ Colombia and Costa Rica Join the OECD. bizlatinhub.com. [dostęp 2022-11-26]. (ang.).
↑ Emerging powers. British Council. [dostęp 2016-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-15)]. (ang.).
↑ Despite Differences, Mexico Comfortable as Emerging Power (ang.). ipsnews.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-16)]..
↑ Sytuacja na rynkach Emerging Markets (pol.).
↑ México será séptima economía en 2020 (hiszp.).
↑ Goldman Sachs Paper No.153, Relevant Emerging Markets. Global Economics. [dostęp 2012-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-10)]. (ang.).
↑ Ven a México como séptima economía en 2020 (hiszp.).
↑ El Economista.mx – México 2020 (hiszp.).

[1] worldatlas.com.

[2] Population of Mexico [online], census.gov (ang.).

[3] CATÁLOGO DE LAS LENGUAS INDÍGENAS NACIONALES. [dostęp 2019-02-01]. (hiszp.).

[IMF-4] Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-22]. (ang.).

[5] Demographic Yearbook–Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density (United Nations Statistics Division, 2006).

[autonazwa1-6] México cierra 2012 con casi 117 millones de habitantes – El financiero – Política y Sociedad (hiszp.).

[7] LXIV/1SPR-7-2450/95932 [online], Gaceta Parlamentaria del Senado de la República, 29 maja 2019 [dostęp 2024-01-08] (hiszp.), reforma konstytucyjna zatwierdzona w grudniu 2015 roku, która weszła w życie 5 lutego 2016 roku, zmieniła nazwę "Distrito Federal" na "Ciudad de México".

[8] .go.jp.

[9] Colombia and Costa Rica Join the OECD. bizlatinhub.com. [dostęp 2022-11-26]. (ang.).

[10] Emerging powers. British Council. [dostęp 2016-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-15)]. (ang.).

[11] Despite Differences, Mexico Comfortable as Emerging Power (ang.). ipsnews.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-16)]..

[12] Sytuacja na rynkach Emerging Markets (pol.).

[13] México será séptima economía en 2020 (hiszp.).

[14] Goldman Sachs Paper No.153, Relevant Emerging Markets. Global Economics. [dostęp 2012-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-10)]. (ang.).

[15] Ven a México como séptima economía en 2020 (hiszp.).

[16] El Economista.mx – México 2020 (hiszp.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]