Newark Cemetery

Newark Cemetery

Główna aleja cmentarza w Newark
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Miejscowość	Newark-on-Trent
Adres	London Road Newark-on-Trent NG24 1SQ
Typ cmentarza	komunalny
Położenie na mapie Nottinghamshire Newark Cemetery
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Newark Cemetery
Położenie na mapie Anglii Newark Cemetery
53°04′08,90″N 0°47′55,57″W/53,069140 -0,798770
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Newark Cemetery – cmentarz komunalny w Newark-on-Trent, w środkowej Anglii (Wielka Brytania). Otwarty w 1856 roku^[1], pełni jednocześnie funkcję parku miejskiego^[2]. Kaplica cmentarna oraz brama wjazdowa są zabytkami klasy II^[3][4].

W obrębie cmentarza wydzielona jest kwatera wojenna, na której znajduje się 477 grobów żołnierzy poległych podczas II wojny światowej, w tym 397 Polaków oraz 80 żołnierzy brytyjskich i innych krajów Wspólnoty Brytyjskiej. Poza kwaterą na terenie cmentarza rozproszonych jest 49 grobów wojennych z okresu I wojny światowej oraz kolejnych 10 z okresu II wojny światowej^[5]. Łącznie na terenie cmentarza znajduje się 530 zidentyfikowanych grobów wojennych. Wszystkie znajdują się pod opieką Komisji Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów (Commonwealth War Graves Commission)^[5].

Zdecydowana większość pochowanych na cmentarzu polskich wojskowych służyła w Polskich Siłach Powietrznych, operując z okolicznych baz lotniczych, m.in. RAF Syerston, Swinderby i Newton. Cmentarz był także miejscem pochówku zmarłych pacjentów szpitala wojskowego RAF Nocton Hall, koło Lincoln. Wśród pochowanych na cmentarzu znajduje się 25 żołnierzy z 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej – ofiar wypadku lotniczego pod Tinwell, do którego doszło 8 lipca 1944 roku^[1].

Cmentarz w Newark jest największym skupiskiem polskich grobów wojennych na terenie Wielkiej Brytanii. Spoczywa tu blisko 1/5 spośród 2158 pochowanych w tym kraju Polaków poległych podczas II wojny światowej^[6]. W źródłach polskojęzycznych cmentarz często określany jest mianem Cmentarza Lotników Polskich^[7][8]. Znajduje się tu pomnik w postaci krzyża upamiętniający polskich lotników, odsłonięty w 1941 roku podczas ceremonii z udziałem prezydenta Władysława Raczkiewicza oraz naczelnego wodza sił zbrojnych Władysława Sikorskiego. Obaj zostali w późniejszych latach pochowani na tym cmentarzu – Sikorski w 1943 roku, po śmierci w katastrofie lotniczej w Gibraltarze (jego szczątki w 1993 roku przeniesiono do Polski), Raczkiewicz w 1947 roku^[1]. Na cmentarzu spoczęło także dwóch kolejnych prezydentów Polski na uchodźstwie – August Zaleski (w 1972) i Stanisław Ostrowski (w 1982)^[9]. Szczątki wszystkich trzech prezydentów ekshumowane zostały w 2022 roku, w celu przeniesienia do Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie^[10].

• 
  Rycina z 1855 roku przedstawiająca cmentarz w pierwotnym kształcie
• 
  Pomnik upamiętniający ofiary I wojny światowej
• 
  Uroczystość odsłonięcia pomnika ku pamięci lotników polskich z udziałem Raczkiewicza i Sikorskiego, 1941
• 
  Kwatera wojskowa – w pierwszym rzędzie groby żołnierzy Wspólnoty Brytyjskiej, w kolejnych – polskich