Nowa Marchia

Nowa Marchia

Neumark
Terra trans Oderam

Herb
Państwa	Polska  Niemcy
Ważniejsze miejscowości	Dębno, Myślibórz, Kostrzyn nad Odrą, Gorzów Wielkopolski
Położenie na mapie Nowa Marchia na przełomie XV i XVI w.
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Nowa Marchia (łac. Terra trans Oderam, niem. Neumark, cz. Nová marka) – prowincja Marchii Brandenburskiej, powstała w wyniku ekspansji margrabiów z domu askańskiego w XIII i XIV w. na ziemię lubuską oraz pogranicze Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. W tym okresie jej granicę na południu określała linia dolnej Warty i Noteci, na zachodzie Odra do okolic Widuchowej, na wschodzie bieg rzeki Drawy, na północy zaś wbijała się klinem w ziemie środkowego Pomorza obejmując ziemię świdwińską. Nazwa „Nowa Marchia” ukształtowała się dopiero pod koniec XIV w., wcześniej tereny pogranicza pomorsko-wielkopolskiego określane były jako terra trans Oderam, czy marchia transoderana.

W latach 1402–1454/55 przejściowo znajdowała się pod rządami krzyżaków. W 1482 r. przyłączono do niej ziemię krośnieńską, lubską i bobrowicką. Za rządów Jana z Kostrzyna (1535-1571) Nowa Marchia była niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego; w jej skład wchodziła wówczas ziemia chociebuska i torzymska. Po 1571 r. powróciła do Elektoratu Brandenburgii, dzieląc jego dalsze losy. Od 1701 r. stanowiła część Królestwa Prus, od 1871 – Cesarstwa Niemieckiego, po I wojnie światowej w granicach Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Po II wojnie światowej większość obszaru Nowej Marchii znalazła się na terytorium Polski (obecne województwa lubuskie oraz zachodniopomorskie), natomiast Chociebuż pozostał w Niemczech.