Salvador Allende

Salvador Allende
Pełne imię i nazwisko	Salvador Allende Gossens
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1908 ; Valparaíso
Data i miejsce śmierci	11 września 1973 ; Santiago
	Prezydent Chile
Okres	od 3 listopada 1970; do 11 września 1973
Przynależność polityczna	Front Jedności Narodowej
Pierwsza dama	Hortensia Bussi
Poprzednik	Eduardo Frei Montalva
Następca	Augusto Pinochet
	Przewodniczący Senatu Chile
Okres	od 27 grudnia 1966; do 15 maja 1969
Poprzednik	Tomás Reyes Vicuña
Następca	Tomás Pablo Elorza
	Minister Zdrowia i Opieki Społecznej
Okres	od 28 sierpnia 1938; do 2 kwietnia 1942
Poprzednik	Miguel Etchebarne Riol
Następca	Eduardo Escudero Forrastal
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Salvador Allende Gossens (ur. 26 czerwca 1908 w Valparaíso, zm. 11 września 1973 w Santiago) – chilijski lekarz i polityk, w latach 1970–1973 prezydent Chile z ramienia lewicowej koalicji „Jedność Ludowa” (Unidad Popular), który został obalony przez wojskowy zamach stanu 11 września 1973. Zginął w czasie ataku na pałac prezydencki w Santiago^[1].

Zaangażowanie polityczne Allende trwało prawie czterdzieści lat. Jako członek centrolewicowej Partii Socjalistycznej, pełnił funkcję senatora, posła i ministra. Bez powodzenia kandydował w wyborach prezydenckich w 1952, 1958 i 1964. W 1970 roku wygrał wybory prezydenckie i zawiązał koalicję partii centrowych (liberałowie, część chadeków), centrolewicowych (socjaldemokraci) i lewicowych (zreformowani komuniści i lewica katolicka).

Jako prezydent, Allende przyjął lewicowy program gospodarczy obejmujący m.in. nacjonalizację. 11 września 1973 roku doszło do zamachu stanu zorganizowanego przez wojsko przy wsparciu CIA^[2], w rezultacie którego Allende został obalony, a w Chile powstała junta wojskowa^[3]^[4]. Gdy żołnierze otoczyli pałac La Moneda, Allende wygłosił swoje ostatnie przemówienie, w którym zapowiedział, że nie ugnie się przed puczystami. Zginął w trakcie walk o pałac prezydencki.

Po ustanowieniu reżimu wojskowego, generał Pinochet odmówił zwrócenia uprawnień rządowi cywilnemu, a w kraju powstała junta sprawująca władzę w okresie 1973–1990.

↑ Palmer 1998 ↓, s. 23.
↑ Perkins J. (2006), Economic Hit Man. Wyznania Ekonomisty od Brudnej Roboty, Studio Emka, Warszawa.
↑ Pipes, Richard (2003). Communism: A History. The Modern Library. s. 138. ISBN 0-8129-6864-6.
↑ „Chile: The Bloody End of a Marxist Dream... Allende’s downfall had implications that reached far beyond the borders of Chile. His had been the first democratically elected Marxist government in Latin America...”. Time Magazine.

[CITEREFPalmer199823-1] Palmer 1998 ↓, s. 23.

[2] Perkins J. (2006), Economic Hit Man. Wyznania Ekonomisty od Brudnej Roboty, Studio Emka, Warszawa.

[3] Pipes, Richard (2003). Communism: A History. The Modern Library. s. 138. ISBN 0-8129-6864-6.

[4] „Chile: The Bloody End of a Marxist Dream... Allende’s downfall had implications that reached far beyond the borders of Chile. His had been the first democratically elected Marxist government in Latin America...”. Time Magazine.

[1]

[2]

[3]

[4]