Basilea

Basilea
Basilea
Administraziun
Chantun	Basilea-Citad
District	(Basilea-Citad n'ha nagins districts)
Lingua(s)	tudestg
Numer postal	4000
Geografia
Autezza	260 m s. m.
Surfatscha	22,75 km²
Coordinatas	47° 33′ 2″ N 07° 35′ 28″ O
Demografia
Populaziun	172 258 (31 da december 2018)
Pagina-web uffiziala

Basilea (tudestg Basel, franzos Bâle, talian Basilea) è ina citad gronda svizra ed il lieu principal dal chantun Basilea-Citad (che cumpiglia ultra da quai las vischnancas da Riehen e Bettingen). Suenter Turitg e Genevra è Basilea cun 171 513 abitants (situaziun dal 2019) la terz gronda citad da la Svizra.

La citad sa divida en Grossbasel da la vart sanestra (sidvest) dal Rain e Kleinbasel da la vart dretga dal Rain. Il center da Basilea furma la citad veglia ch’è situada a Grossbasel enturn la plazza da martgà – nua che sa chatta er la chasa municipala ch’ins ha cumenzà a construir il 1504 – e la collina dal münster, situada survart il Rain, che cumpiglia er la terrassa dal palatinat. La punt mesauna collia la citad veglia dad omaduas varts dal Rain. En il center da la citad ch’è serrà per il traffic d’autos curseschan trams.

L’onn 1460 han ins fundà a Basilea l’emprima universitad svizra. En il decurs dals tschientaners han tranter auter perscrutà ed instruì là Erasmus von Rotterdam, Paracelsus, Daniel Bernoulli, Friedrich Nietzsche^[1], Karl Jaspers, il titular dal Premi Nobel Tadeus Reichstein e la filosofa Jeanne Hersch. A Basilea ha ultra da quai gì lieu l’onn 1897 l’emprim congress mundial zionistic sut l’egida da Theodor Herzl, al qual duevan anc suandar fin il 1948 diesch ulteriurs.

Basilea furma in center mundial da l’industria chemica e farmaceutica, in center da fieras da muntada internaziunala ed er in’impurtanta plazza da bancas.

Cun bunamain quaranta museums sin l’entir territori chantunal ed ina purschida culturala ordvart vasta, è Basilea er enconuschent per sias numerusas instituziuns d’art e da cultura da renum mundial. Il museum d’art da la citad dat suttetg a la pli impurtanta collecziun d’art publica en Svizra; cun il Cabinet d’Amerbach che la citad ha acquistà l’onn 1661 furma quel in dals pli vegls museums d’art accessibels al public en tut il mund.

1. ↑ Andreas Urs Sommer: Friedrich Nietzsche als Basler Philosoph. En: Emil Angehrn, Wolfgang Rother (ed.): Philosophie in Basel. Prominente Denker des 19. und 20. Jahrhunderts. Schwabe, Basilea 2011, ISBN 978-3-7965-2602-2, p. 32–60.