Liturgija

Liturgija (grč. λειτουργια, lat. ministerium, officium — služba, služenje ili javno delo, sveštenička služba u hramu) u crkvenom rečniku označava čin evharistijske službe ili čin tajne pričešća.

U početku pojam je imao mnogo obuhvatniji smisao i odnosio se na bogosluženje koje je Crkva vršila zajednički, javno, u molitvenim mestima, kroz određeni skup obreda, reči, simbola i ritualnih pokreta. U tom opštem smislu liturgijski kult se izjednačava sa javnom molitvom, skupno organizovanom pod nadzorom Crkve, a razlikuje se od privatnog služenja ili lične molitve. Ovde ćemo se osvrnuti na evharistijsku liturgiju.

Suštinski ukazatelji o značenju javnog bogosluženja i evharistijske liturgijske prakse nalaze se već u Novom zavetu. Na primer, veza između služenja Evharistije i propovedanja Jevanđelja (1. Kor. 11,26), Evharistije i Crkve (1. Kor. 10,17), aspekt Liturgije kao žrtve (Jevr. 13,15). Liturgija je bogosluženje u hramu, gde „svaki sveštenik liturgiše svakoga dana“ (Jevr. 10,11; up. Lk. 1,23) i gde se vrši svaka služba sa religioznim karakterom. Tako, učenici liturgisahu Gospodu (Dela 13,2), Sveti Apostol Pavle naziva sebe „liturgičarom“ Hristovim (Rim. 15,16), dok su anđeli „liturgički duhovi“ (Jevr. 1,14). Pravoslavna tradicija — koja se u velikoj meri poistovećuje sa očuvanjem liturgijskog bogosluženja — prenela nam je pored postapostolskih svedočanstava o liturgijskoj praksi (Didahi Sv. Justina Mučenika; Ipolitove apostolske tradicije — treći vek.