Ugljenik

„Karbon” preusmjerava ovdje. Za ostala značenja, v. Karbon (razvrstavanje).

Ugljenik (6C)
Bor – Ugljenik – Azot   C Si       periodni sistem
Opšti podaci
Pripadnost skupu	Nemetali
grupa, perioda	IVA, 2
gustina, tvrdoća	2267 kg/m3[1], 0.5 (grafit) 10.0 (dijamant)
boja	crna; bezbojna(dijamant)
Osobine atoma
atomska masa	12.0107 u[2]
atomski radijus	70 (67)pm
kovalentni radijus	77 pm
van der Valsov radijus	170 pm
elektronska konfiguracija	[He]2s22p2
e- na energetskim nivoima	2, 4
oksidacioni broj	4, 2 (blago kiseo)
Osobine oksida	slabo kiseli
Kristalna struktura	Heksagonalna
Fizičke osobine
agregatno stanje	čvrsto
temperatura topljenja	3773 K
temperatura ključanja	5100 K
molska zapremina	5.29 ×10-6 m³/mol
toplota isparavanja	355.8 kJ/mol
toplota topljenja	bez podataka
pritisak zasićene pare	0 Pa
brzina zvuka	18350 m/s[3]
Ostale osobine
Elektronegativnost	2.55 (Pauling)
specifična toplota	710 J/(kg*K)
specifična provodljivost	0.061 × 106/(m·ohm)
toplotna provodljivost	129 W/(m*K)
I energija jonizacije	1.086,5 kJ/mol[4]
II energija jonizacije	2352.6 kJ/mol[4]
III energija jonizacije	4620.5 kJ/mol[4]
IV energija jonizacije	6222.7 kJ/mol[4]
V energija jonizacije	37831 kJ/mol[4]
VI energija jonizacije	47.277,0 kJ/mol[4]
Najstabilniji izotopi

Ugljenik, ugljik ili karbon (C, lat. carboneum), je nemetal, IVA grupe.^[5] Stabilni izotopi su mu: ¹²C i¹³C. Bitan nestabilan izotop je ¹⁴C (nastaje od ¹⁴N u gornjim slojevima atmosfere).^[6] Ovaj četvorovalentni nemetal ima nekoliko alotropskih modifikacija:

• dijamant (najtvrđi poznati prirodni mineral). Hemijska formula C. Vezivna struktura: 4 elektrona u 3-dimenzionim sp3-orbitalama
• grafit (jedna od najmekših supstanci). Iste hemijske formule kao dijamant C. Vezivna struktura: 3 elektrona u 2-dimenzionalnim sp2-orbitalama i 1 elektron u p-orbitali.
• fuleren Hemijska formula C60, danas ima široku primenu u poljoprivredi.

Ugljenik je zastupljen u zemljinoj kori u količini od 0,09%.

Ugljenik je bio poznat još u praistoriji. Da je hemijski element prvi je utvrdio Antoan Lavoazije. Međunarodni naziv je izveden od latinske reči carbo, ugalj.

Ugljenik je veoma rasprostranjen u prirodi. Broj poznatih jedinjenja ugljenika je preko 10 puta veći od poznatih jedinjenja svih ostalih elemenata.

Cela jedna grana hemije, organska hemija, se bazira na jedinjenjima koja u sebi sadrže ugljenik. Sem organskih jedinjenja veliki značaj imaju ugljen(II)oksid, ugljenik(IV)oksid, ugljena kiselina, karbidi i karbonati.

1. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu arnold
2. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu wieser
3. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu kuchling
4. ↑ ^{4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5} Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu nautilus
5. ↑ Housecroft C. E., Sharpe A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd izd.). Prentice Hall. ISBN 978-0-13-175553-6. 
6. ↑ Parkes, G.D. & Phil, D. (1973). Melorova moderna neorganska hemija. Beograd: Naučna knjiga.