Ateismo

Ang ateismo, sa pinakamalawak na diwa, ay ang kawalan ng paniniwala sa pag-iral ng mga diyos.^[1][2] Sa di-gaanong kalawakan, ang ateismo ay isang pagtanggi sa paniniwalang mayroong anumang diyos.^[3] Sa isang mas istriktong diwa, ang ateismo ay isang partikular na posisyon na walang mga diyos.^[4] Ang ateismo ay kabaliktaran ng teismo^[5][6] na sa pangkalahatang anyo nito ay isang paniniwalang mayroong kahit isang diyos.^[5][7][8]

Sa kasaysayan, ang katibayan ng mga ateistiko na pananaw ay maaaring matanawan pabalik sa klasikal na sinaunang panahon at unang bahagi ng pilosopiyang Indyano.  Sa Kanluraning mundo, ang ateismo ay humina nang ang Kristiyanismo ay naging prominente.  Ang ika-16 na siglo at ang Panahon ng Kalinawagan ay minarkahan ang muling pagkabuhay ng ateistiko na kaisipan sa Europe.  Nakamit ng ateismo ang isang mahalagang posisyon noong ika-20 siglo nang may batas na nagpoprotekta sa kalayaan ng pag-iisip.  Ayon sa mga pagtatantya noong 2003, mayroong hindi bababa sa 500 milyong mga ateista sa mundo.^[9]

Ipinagtanggol ng mga organisasyong ateista ang awtonomiya ng agham, sekular na etika at sekularismo. Ang mga argumento para sa ateismo ay mula sa pilosopikal hanggang sa panlipunan at pangkasaysayang tugon. Ang mga katuwiran sa di-paniniwala sa mga diyos ay kinabibilangan ng— kakulangan ng ebidensya,^[10][11] problema ng kasamaan, argumento mula sa di-magkatugmang mga paghahayag, pagtanggi sa mga konsepto na hindi maaaring maipalsipikado, at argumento mula sa di-paniniwala. Iginigiit ng mga hindi naniniwala na ang ateismo ay isang mas parsimonyang posisyon kaysa sa teismo— at ang lahat ay ipinanganak na walang paniniwala sa mga diyos; samakatuwid, pinaninindigan nila na ang pasanin ng patunay o burden of proof ay wala sa pasanin ng ateista upang pabulaanan ang pagkakaroon ng mga diyos — ngunit nasa teista upang magbigay katuwiran para sa teismo.^[12]

1. ↑ "Atheism". OxfordDictionaries.com. Oxford University Press. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Setyembre 11, 2016. Nakuha noong Abril 23, 2017.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. ↑ Minumungkahi sa maikling artikulo sa religioustolerance.org sa Definitions of the term "Atheism" Naka-arkibo 2020-01-02 sa Wayback Machine. na walang pangkalahatang kasunduan sa kahulugan ng katawagan. Binuod ni Simon Blackburn ang situwasyon sa The Oxford Dictionary of Philosophy: "Atheism. Either the lack of belief in a god, or the belief that there is none." Nililista ng karamihan sa talasalitaan (tingnan ang pagtanong sa OneLook para sa "atheism") ang isa sa maraming makikitid na mga kahulugan.
   • Runes, Dagobert D.(patnugot) (1942 edisyon). Dictionary of Philosophy. New Jersey: Littlefield, Adams & Co. Philosophical Library. ISBN 0064634612. (a) the belief that there is no God; (b) Some philosophers have been called "atheistic" because they have not held to a belief in a personal God. Atheism in this sense means "not theistic". The former meaning of the term is a literal rendering. The latter meaning is a less rigorous use of the term though widely current in the history of thought {{cite book}}: Check date values in: |year= (tulong) - entrada ni Vergilius Ferm
3. ↑ Rowe, William L., "Atheism", Routledge Encyclopedia of Philosophy, London: Routledge, nakuha noong 2023-09-01{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. ↑ J.J.C. Smart (2017). "Atheism and Agnosticism". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University. Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 11, 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. ↑ ^{5.0 5.1} Oxford English Dictionary (ika-2nd (na) edisyon). 1989. Belief in a deity, or deities, as opposed to atheism{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
6. ↑ Ginagamit ang teismo dito sa halos sa pangkalahatang gamit nito, na ang paniniwala sa isa o higit pa na diyos. Nangangahulugang ito na ang ateismo ay ang pagtanggi sa paniniwala na mayroon ibang kahit anong diyos, kahit pa na hinango pa ang karagdagang pagtitibay sa walang diyos.
   • Nielsen, Kai (2009). "Atheism". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 2007-04-28.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) "Atheism, in general, the critique and denial of metaphysical beliefs in God or spiritual beings.... a more adequate characterization of atheism consists in the more complex claim that to be an atheist is to be someone who rejects belief in God for [reasons that depend] on how God is being conceived."
   • Edwards, Paul (1967). "Atheism". The Encyclopedia of Philosophy. Bol. Bol. 1. Collier-MacMillan. p. 175. On our definition, an 'atheist' is a person who rejects belief in God, regardless of whether or not his reason for the rejection is the claim that 'God exists' expresses a false proposition. People frequently adopt an attitude of rejection toward a position for reasons other than that it is a false proposition. It is common among contemporary philosophers, and indeed it was not uncommon in earlier centuries, to reject positions on the ground that they are meaningless. Sometimes, too, a theory is rejected on such grounds as that it is sterile or redundant or capricious, and there are many other considerations which in certain contexts are generally agreed to constitute good grounds for rejecting an assertion{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
7. ↑ "Merriam-Webster Online Dictionary". Inarkibo mula sa orihinal noong Mayo 14, 2011. Nakuha noong Abril 9, 2011. belief in the existence of a god or gods{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
8. ↑ Smart, J.J.C. (Marso 9, 2004). Zalta, Edward N. (pat.). "Atheism and Agnosticism". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2013 Edition). Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 2, 2013. Nakuha noong Abril 26, 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
9. ↑ Zuckerman, Phil (2006), Martin, Michael (pat.), "Atheism: Contemporary Numbers and Patterns", The Cambridge Companion to Atheism, Cambridge Companions to Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 47–66, ISBN 978-0-521-84270-9, nakuha noong 2024-01-19{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
10. ↑ Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang logical); $2
11. ↑ Shook, John R. "Skepticism about the Supernatural" (PDF). Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong Oktubre 18, 2012. Nakuha noong Oktubre 2, 2012.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
12. ↑ Stenger 2007, pp. 17–18 harv error: no target: CITEREFStenger2007 (help), citing Parsons, Keith M. (1989). God and the Burden of Proof: Plantinga, Swinburne, and the Analytical Defense of Theism. Amherst, New York: Prometheus Books. ISBN 978-0-87975-551-5.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)