Espanya

Para sa ibang gamit, tingnan ang España (paglilinaw).
Kaharian ng España
Reino de España
Watawat ng España
Watawat
Salawikain: "Plus Ultra"  (Latin)
(Tagalog: "Lampas pa sa lalong malayo")
Awiting Pambansa: "Marcha Real"  (Kastila)
(Tagalog: "Martsang Makahari")
Kinaroroonan ng  Espanya  (malamlam na luntian) –   —  [Gabay]
Kinaroroonan ng  Espanya  (malamlam na luntian)

–   —  [Gabay]

Location of España
KabiseraMadrid
Pinakamalaking lungsodcapital
Opisyal na wikang pasulat
Kastila[a]
Kinikilalang rehiyonal na wika
Mga wikang rehiyonal
Pangkat-etniko
(2011)
KatawaganKastila o Espanyol (Spaniard sa Ingles)
Pamahalaan
• Hari
Felipe VI ng Espanya
Pedro Sánchez
LehislaturaCortes Generales (Pagkalahatang Hukuman)
• Mataas na Kapulungan
Senado
• Mababang Kapulungan
Kapulungan ng mga Kinatawan
Pormasyon
Lawak
• Kabuuan
504,645[2] km2 (194,845 mi kuw) (ika-52)
• Katubigan (%)
1.04
Populasyon
• Pagtataya sa 2013
46,704,314[3] (ika-28)
• Senso ng 2011
46,815,916[4]
• Densidad
92/km2 (238.3/mi kuw) (ika-106)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2014
• Kabuuan
$1.425 trilyon[5] (ika-14)
• Bawat kapita
$30,637[5] (ika-33)
KDP (nominal)Pagtataya sa 2014
• Kabuuan
$1.415 trilyon[5] (ika-13)
• Bawat kapita
$30,432[5] (ika-28)
Gini (2013)33.7[6]
katamtaman · mataas
TKP (2013)0.869[7]
napakataas · ika-27
SalapiEuro () (EUR)
Sona ng orasUTC+1 (CET)
• Tag-init (DST)
UTC+2[b] (CEST)
Ayos ng petsadd.mm.yyyy (Espanyol; CE)
Gilid ng pagmamanehokanan
Kodigong pantelepono+34
Kodigo sa ISO 3166ES
Internet TLD.es[c]

Ang Kaharian ng España[8] (Kastila: Reino de España) ay isang soberanyang estado o bansang matatagpuan sa Tangway ng Iberya sa timog-kanlurang Europa. Ang pangunahing lupain ay hinahangganan sa timog at silangan ng Dagat Mediteraneo maliban na lamang sa maliit na mga hangganang lupa ng Gibraltar; sa hilaga at hilangang-silangan, ng Pransiya, ng maliit na prinsipado ng Andorra, at ng Look ng Vizcaya; at sa kanluran at hilagang-kanluran naman, ng Portugal at ng Karagatang Atlantiko. Kasama ng Pransiya at Maruekos, isa lamang sila sa tatlong bansa na may baybaying Atlantiko at Mediteraneo. Ang 1,214 km (754 mi) na hangganan ng Espanya sa Portugal ay ang pinakamahabang tuluy-tuloy na hangganan sa buong Unyong Europeo.

Kasama rin sa nasasakupan ng España ang mga pulo ng Baleares sa Mediteraneo, ang Canarias sa Karagatang Atlantiko sa labas ng baybayin ng Aprika, ang tatlong teritoryo sa Hilagang Aprika, Ceuta, Melilla at Peñón de Vélez de la Gomera na hinahangganan ang Maruekos, at mga pulo at peñones (mga bato) ng Alborán, Chafarinas, Alhucemas, at Perejil. Sa lawak na 505,992 km2 (195,365 sq mi), ang Espanya ang ikalawang pinakamalaking bansa sa Kanlurang Europa at sa Unyong Europeo, at panlimang pinakamalaking bansa sa Europa.

Ang mga modernong tao ay unang dumating sa Tangway ng Iberia mga 35,000 taon na ang nakalilipas. Sumailalim ito sa pamumuno ng Roma noong 200 BK, at lumaon ang rehiyon ay binansagang Hispania. Noong Gitnang Panahon, sinakop ito ng mga tribong Alemaniko at lumaon ng mga Moro sa katimugan. Nabuo bilang isang bansa ang Espanya noong ika-15 dantaon, pagkatapos ng pagpapakasal ng mga Katolikong Monarka (Reyes Católicos) at ang pagwawakas ng dantaong pagsakop muli, o Reconquista, sa Tangway mula sa mga Moro noong 1492. Sa unang bahagi ng makabagong panahon, naging maimpluwensiyang imperyo sa daigdig ang Espanya at isa sa mga unang pandaigdigang imperyong kolonyal sa kasaysayan, na nag-iwan ng malawak na pamanang kultural at lingguwistika kabilang ang mahigit 500 milyong nagsasalita ng wikang Kastila, dahilan upang ito'y maging ikalawang pangunahing sinasalitang wika sa daigdig.

Ang modernong Espanya ay isang demokrasyang itinatag sa paraang pamahalaang parlamentaryo sa ilalim ng saligang batas ng monarkiya. Isang maunlad na bansa ang Espanya na ika-13 pinakamalaking ekonomiya sa daigdig. Ang bansa ay kasapi ng Nagkakaisang Bansa, NATO, OECD, at WTO. Sa kasalukuyan, ang krisis sa ekonomiya ay naging malaking suliranin ng ekonomiya ng Espanya.

  1. "The Spanish Constitution". Lamoncloa.gob.es. Nakuha noong 20 Set 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. "Anuario estadístico de España 2006. 1ª parte: entorno físico y medio ambiente" (PDF). Instituto Nacional de Estadística (Spain) (sa wikang Kastila). Nakuha noong 5 Hun 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. "Population Figures at 1 January 2013" (PDF). Instituto Nacional de Estadística (INE). Nakuha noong 13 Ago 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. "Censos de Población y Viviendas de 2011" (PDF) (sa wikang Kastila). Instituto Nacional de Estadística (INE). (sa Kastila)
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 "Spain". International Monetary Fund. Nakuha noong 27 Hunyo 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. "Gini coefficient of equivalized disposable income (source: SILC)". Eurostat Data Explorer. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 4 Marso 2016. Nakuha noong 22 Hul 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. "2014 Human Development Report" (PDF). 14 Mar 2013. pp. 21–25. Nakuha noong 27 Hul 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. English, Leo James (1977). "España, Español, Espanyola, Kastila, Kastelyano". Tagalog-English Dictionary (sa wikang Ingles). Congregation of the Most Holy Redeemer. ISBN 9710810731.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)


Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/> tag para rito); $2


© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search