Avusturya

Avusturya Republik Österreich (Almanca) Avusturya Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Millî marş Almanca: Land der Berge, Land am Strome Dağların Ülkesi, Nehirlerin Ülkesi
Başkent ve en büyük şehir	Viyana
Resmî dil(ler)	Almanca
Tanınan diller	Macarca Slovence Burgenland Hırvatçası[1][2]
Etnik gruplar (2012)	%81,1 Avusturyalılar[3] %2,7 Almanlar %2,2 Türkler %8,9 diğerleri
Demonim	Avusturyalı
Hükûmet	Federal parlamenter cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen • Şansölye (Başbakan) Christian Stocker
Yasama organı	Parlamento
• Üst meclis	Federal Konsey
• Alt meclis	Ulusal Konsey
Kuruluş tarihi
• Markgraflık y. 972 • Dükalık 17 Eylül 1156 • Arşidüklük 6 Ocak 1453 • İmparatorluk 11 Ağustos 1804 • Avusturya-Macaristan 30 Mart 1867 • Alman-Avusturya 12 Kasım 1918 • Birinci Cumhuriyet 10 Eylül 1919 • Federal Devlet 1 Mayıs 1934 • Anschluss 12 Mart 1938 • İkinci Cumhuriyet 27 Nisan 1945 • Devlet Antlaşması 27 Temmuz 1955
Yüzölçümü
• Toplam	83.879 km2 (115.)
• Su (%)	1,7
Nüfus
• 2018 tahminî	8.979.894[4] (94..)
• Yoğunluk	101,4/km2 (106.)
GSYİH (SAGP)	2021 tahminî
• Toplam	517,860 milyar $[5] (41.)
• Kişi başına	57.891 $[5] (14..)
GSYİH (nominal)	2021 tahminî
• Toplam	481,796 milyar $[5] (27.)
• Kişi başına	53.859 $[5] (14.)
Gini (2019)	▲ 27.5[6] düşük · 14.
İGE (2019)	0.922[7] çok yüksek · 18.
Para birimi	Euro (€, EUR)
Zaman dilimi	UTC+1 (OAS)
Telefon kodu	43
İnternet alan adı	.at³

Avusturya (Almanca: Österreich^ⓘ), resmî adıyla Avusturya Cumhuriyeti (Almanca: Republik Österreich^ⓘ), Orta Avrupa'da denize kıyısı olmayan, dokuz eyaletten oluşan ülke. Batıda Lihtenştayn ve İsviçre, güneyde İtalya ve Slovenya, doğuda Macaristan ve Slovakya, kuzeyde ise Almanya ve Çekya ile komşudur. Avusturya'nın yüzölçümü 83.879 km2dir ve yaklaşık 9 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Avusturya Almancası ülkenin resmi dili olsa da,^[8] birçok Avusturyalı gayri resmi olarak çeşitli Bavyera lehçelerinde konuşmaktadır.^[9]

Avusturya başlangıçta 976 yılı civarında Avusturya Markgraflığı olarak tarih sahnesine çıktı ve daha sonra bir dükalık ve arşidüklük haline geldi. 16. yüzyılda Avusturya, Habsburg Monarşisi'nin kalbi ve tarihin en etkili kraliyet hanedanlarından biri olan Habsburg Hanedanı'nın küçük bir kolu tarafından yönetilen bir devlet olarak hizmet vermeye başladı. Bir arşidüklük olarak, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun önemli bir parçası ve idari merkeziydi. Avusturya, 19. yüzyılın başlarında büyük güçlerden biri olan ve Alman Konfederasyonu'nu yöneten kendi imparatorluğunu kurdu ancak 1866'da Avusturya-Prusya Savaşı'ndaki yenilginin ardından diğer Alman devletlerinden ayrılarak kendi yolunu izledi. 1867 yılında Macaristan ile anlaşmaya varılarak Avusturya-Macaristan İkili Monarşisi kuruldu.

Avusturya-Macaristan tahtının olası veliahtı Arşidük Franz Ferdinand'ın bir suikast sonucu öldürülmesinin ardından Avusturya, İmparator Franz Joseph yönetiminde bu olayın ardından başlayan I. Dünya Savaşına dahil oldu. Monarşinin yenilmesi ve dağılmasından sonra, Almanya ile birleşme niyetiyle Alman-Avusturya Cumhuriyeti ilan edildi. Ancak yeni kurulan devlet İtilaf Devletleri tarafından desteklenmedi ve tanınmadan kaldı. 1919'da Birinci Avusturya Cumhuriyeti, Avusturya'nın yasal halefi oldu. 1938'de, Alman Reich'ının Şansölyesi olan Avusturya doğumlu Adolf Hitler, Avusturya'nın ilhakını sağladı. 1945'te Nazi Almanyası'nın yenilgisi ve uzun bir Müttefik Devletler işgali döneminin ardından Avusturya, İkinci Cumhuriyet olarak bilinen egemen ve kendi kendini yöneten demokratik bir ulus olarak yeniden kuruldu.

Avusturya, devlet başkanı olarak doğrudan seçilmiş bir Federal Başkan ve federal hükûmetin başı olan bir Şansölye tarafından yönetilen bir parlamenter temsili demokrasidir. Avusturya'nın başlıca büyük kentleri arasında Viyana, Graz, Linz, Salzburg ve Innsbruck şehirleri gelmektedir. Avusturya, kişi başına düşen GSYİH açısından sürekli olarak dünyanın en zengin 20 ülkesi arasında yer almaktadır. Ülke yüksek bir yaşam standardına sahip olarak 2018'de İnsani Gelişme Endeksi açısından dünyada 20. sırada yer aldı. Viyana, yaşam kalitesi göstergelerinde sürekli olarak uluslararası alanda en üst sırada yer almaktadır.^[10]

İkinci Cumhuriyet, 1955'te dış siyasi meselelerde daimi tarafsızlığını ilan etti. Avusturya, 1955'ten beri Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği üyesidir.^[11][12] AGİT ve OPEC'e ev sahipliği yapmakta ve OECD ve Interpol'ün kurucu üyesidir.^[13] Avusturya ayrıca 1995'te Schengen Anlaşması'nı imzalayan ülkelerden biri oldu^[14] ve 1999'da Euro para birimini kullanmaya başladı.^[15]

1. ^ "Die verschiedenen Amtssprachen in Österreich". DemokratieWEBstatt.at. 24 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2018. 
2. ^ "Regional Languages of Austria". Rechtsinformationssystem des Bundes. 2013. 18 October 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 July 2013. 
3. ^ "Kommission für Migrations und Integrationsforschung der Österreichischen Akademie der Wissenschaften" (PDF). Statistik Austria. 2012. s. 27. 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2014. 
4. ^ "Population by Year-/Quarter-beginning". 1 Ocak 2021. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
5. ^ ^{a b c d} "Austria". International Monetary Fund. 1 Nisan 2018. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2018. 
6. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. 20 March 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 June 2020. 
7. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
8. ^ "Austria". Encyclopædia Britannica. 31 Mayıs 2009. 19 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
9. ^ "Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland" (PDF). Statistik Austria. 13 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Kasım 2010. 
10. ^ "Lebensqualität - Wien ist und bleibt Nummer eins". Stadt Wein (Almanca). 3 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
11. ^ Jelavich 267
12. ^ "Austria". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Mayıs 2009. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
13. ^ "Austria About". OECD. 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009. 
14. ^ "Austria joins Schengen". Migration News. May 1995. 7 July 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2009. 
15. ^ "Austria and the euro". European Commission - European Commission. 8 January 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 January 2018.