Cumhuriyet Halk Partisi

Cumhuriyet Halk Partisi
Kısaltma	CHP
Genel başkan	Özgür Özel
Genel sekreter	Selin Sayek Böke
Parti sözcüsü	Deniz Yücel
Kurucu	Mustafa Kemal Atatürk[1]
Slogan(lar)	İşimiz Gücümüz Türkiye Onurlu Yaşam, Hakça Paylaşım
Kuruluş tarihi	9 Eylül 1923 (100 yıl önce) (1923-09-09) 9 Eylül 1992 (31 yıl önce) (1992-09-09) (yeniden kuruluş)
Kapanış tarihi	16 Ekim 1981
Birleşme	Hürriyet Partisi (1958) Sosyaldemokrat Halkçı Parti (1995) Yeni Türkiye Partisi (2004) Türkiye Değişim Partisi (2023)
Bölünme	Liste Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924-1925) Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930) Demokrat Parti (1946-1960) Cumhuriyetçi Güven Partisi (1967-1981) Sosyaldemokrat Halk Partisi (2002-2010) Halkın Yükselişi Partisi (2005-2018) Anadolu Partisi (2014-2015) Yenilik Partisi (2020-günümüz) Memleket Partisi (2021-günümüz)
Önceli	Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti
Ardılı	Halkçı Parti (1983-1985) Sosyal Demokrasi Partisi (1983-1985) Demokratik Sol Parti (1985-günümüz)
Merkez	Çankaya, Ankara
Gazete(ler)	Millet Dergisi İkinci Yüzyıl Dergi[2]
Gençlik kolu	CHP Gençlik Kolları
Kadın kolu	CHP Kadın Kolları
Üyelik (2024)	1.428.800[3]
İdeoloji	Sosyal demokrasi[4][5] Atatürkçülük[6][7] Pro-Avrupacılık[8] Parti içi düşünceler: Ulusalcılık[9][10] Demokratik sosyalizm[11] Sosyal liberalizm[12]
Siyasi pozisyon	Merkez sol[a]
Ulusal üyelik	Millet İttifakı (2018-2023)
Uluslararası üyelik	Sosyalist Enternasyonal[1] İlerici İttifak[1] Tarihsel: Radikal ve Benzeri Demokratik Partilerin Uluslararası Birliği[13][14] (ilişkili)
Avrupa üyeliği	Avrupa Sosyalistler Partisi[1] (ilişkili)
Resmî renkler	kırmızı ve beyaz[15]
TBMM	128 / 600 Tüm Liste
Büyükşehir Belediye Başkanlığı	14 / 30 Tüm Liste
İl Belediye Başkanlığı	21 / 51 Tüm Liste
İlçe Belediye Başkanlığı	314 / 922 Tüm Liste
Belde Belediye Başkanlığı	61 / 390 Tüm Liste
İl Genel Meclisleri	300 / 1.282
Belediye Meclisleri	6.558 / 20.953
Seçim sembolü
İnternet sitesi
chp.org.tr
Parti bayrağı
Türkiye

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 128 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Özgür Özel'dir.

Cumhuriyet Halk Partisi, siyasi ideolojisini sosyal demokrasi ve Atatürkçülük olarak tanımlar. Merkez sol siyasi yelpazede yer almakta olup tüzük ve programında belirtilen ideolojilerin yanında sosyal liberal, demokratik sosyalist ve sosyalist eğilimler de barındırmaktadır.^[16][16][17] Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu ve ilk yasal siyasi partisi olma özelliklerini taşıyan Cumhuriyet Halk Partisi, 1923 yılından 1950 yılına kadar aralıksız iktidarda kalmış ve 1946 yılına kadar genellikle tek parti olarak yönetimde kalmıştır. Türkiye'de en uzun süre iktidarda kalmış siyasi partidir. Atatürk tarafından^[1] "Halk Fırkası" adıyla Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti'nin devamı olarak^[18] kurulan partinin adının başına, 10 Kasım 1924 tarihinde "Cumhuriyet"^[19] sözcüğü eklenmiş, 1935'teki 4. Kurultay'da "fırka" sözcüğü yerine dış dünyayla daha uyumlu bir sözcük tercih edilmesi kararlaştırılmış ve bugünkü "Cumhuriyet Halk Partisi" adı benimsenmiştir.^[20]

12 Eylül Darbesi'nin ardından, o dönem Bülent Ecevit'in genel başkanlık yaptığı Cumhuriyet Halk Partisi kapatılmış; daha sonra 3821 sayılı yasaya dayanarak, kuruluşunun 69. yıl dönümü olan 9 Eylül 1992 tarihinde tekrar açılmıştır.^[21] Parti, İlerici İttifak ve Sosyalist Enternasyonal tam üyesi ve Avrupa Sosyalistler Partisi'nin (PES) ilişkili üyesidir.

Cumhuriyet Halk Partisi, Mustafa Kemal Atatürk'ün vasiyeti üzerine, Türkiye İş Bankası'nın %28,1'lik hissesini temsil etmektedir. Bu hisselerin temettü gelirleri, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu'na aktarılmaktadır.^[22]

1. ^ ^{a b c d e} "Çağdaş Türkiye İçin Değişim - CUMHURİYET HALK PARTİSİ PROGRAMI" (PDF). chp.org.tr. 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. 
2. ^ "Sosyal Demokrat dünyada yeni bir fikir dergisi:". İKİNCİ YÜZYIL DERGİ. 8 Mayıs 2021. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
3. ^ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı". 16 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
4. ^ "Cumhuriyet Halk Partisi - Parti İçi Eğitim Birimi" (PDF). 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Mayıs 2022. 
5. ^ "The Republican People's Party (CHP) is Complicit in the Erosion of Democracy in Turkey". Georgetown Journal of International Affairs (İngilizce). 6 Ağustos 2020. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
6. ^ Liza Mügge (2013). "Brussels Calling: The European organisation of migrants from Turkey". Dirk Halm; Zeynep Sezgin (Ed.). Migration and Organized Civil Society: Rethinking National Policy. Routledge. s. 167. ISBN 978-1-136-24650-0. 
7. ^ "Chp Parti Tüzüğü" (PDF). 16 Mart 2019. 16 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Nisan 2023.  Başlık 10: "Cumhuriyet Halk Partisi, programındaki anlamlarıyla Atatürkçülüğün “Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik, Devrimcilik” ilkelerine bağlıdır."
8. ^ Alfred Stepan; Ahmet T. Kuru, (Ed.) (2012). "The European Union and the Justice and Development Party". Democracy, Islam, and Secularism in Turkey. Columbia University Press. s. 184, paragraph 2. ISBN 9780231159333. 
9. ^ "Kılıçdaroğlu rüzgarı, Akşener bariyeri". gazeteduvar.com.tr. 8 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.  Kaynaktan alıntı: "Kılıçdaroğlu’nun liderlik ettiği partisindeki ulusalcı, öncülük ettiği Millet İttifakı’ndaki milliyetçi-ülkücü kanadın direncine rağmen..."
10. ^ "CHP'nin 'ulusalcı' kanadında Kaftancıoğlu rahatsızlığı". t24.com.tr. 3 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023. 
11. ^ "'Demokratik sosyalist' CHP'li gençler harekete geçiyor". 20 Ocak 2023. 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023. 
12. ^ Tafolar, Meriç (9 Temmuz 2012). "İşte CHP'nin 4 eğilimi". Ankara: Milliyet. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016. 
13. ^ "International Entente of Radical and Similar Democratic Parties". LONSEA – League of Nations Search Engine. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023. 
14. ^ "Cumhuriyet Halk Partisi'nin diğer ülke partileriyle ilişkisi (1923-1950) / Relationship of Republican People's Party with parties from other countries (1923-1950)". tez.yok.gov.tr. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
15. ^ "CUMHURİYET HALK PARTİSİ - KURUMSAL KİMLİK". Kurumsal Kimlik. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022. 
16. ^ ^{a b} "CHP Genel Başkan adayı İlhan Cihaner: CHP'de sol, sosyalizm diyenler tasfiye edildi". T24. 8 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024. 
17. ^ "Cihaner'in kurucusu olduğu Gelecek İçin Biz: Gereğini yapın, sorumluluk almaya hazırız". birgun.net. 8 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024. 
18. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Ekim 2021. 
19. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
20. ^ CHP Tarihçesi 22 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CHP Resmî İnternet Sitesi
21. ^ CHP Tarihçesi 12 Eylül Öncesi 26 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CHP Resmî İnternet Sitesi
22. ^ Türkiye İş Bankası ortaklık yapısı 24 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İş Bankası Resmî İnternet Sitesi

Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)