Japonca

Japonca
日本語 (Nihongo)
Nihongo (Japonca)
Telaffuz	[ɲihoŋɡo]
Bölge	Doğu Asya
Etnisite	Japonlar
Konuşan sayısı	128.000.000  (2015)[1]
Dil ailesi	Japon dilleri Japonca
Yazı sistemi	Japon
Resmî durumu
Resmî dil	Japonya (de facto)
Tanınmış azınlık dili	Palau
Dil kodları
ISO 639-1	ja
ISO 639-2	jpn
ISO 639-3	jpn
Japoncanın lehçeleri.

Japonca (日本語, Nihongo), Japonlar tarafından konuşulan Japon dil ailesine bağlı bir dildir. Başta Japonya ve Japon diasporasındakiler olmak üzere yaklaşık 128 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır.^[1] Japonya'da de facto millî dil olarak kabul edilip Palau'da tanınmış azınlık dilidir.^[2]

Dilin tarih öncesine veya Japonya'da ilk ortaya çıktığı zamana dair çok az şey bilinmektedir. MS 3. yüzyıla dayanan Çin belgelerinde birkaç Japonca kelime tespit edilmiştir. Japonca ve Ryukyuan dillerinin ortak atası olan Proto-Japon dilinin, MÖ 4. yüzyılın başları ile ortaları arasında Kore yarımadasından gelen yerleşimciler tarafından Japonya'ya getirildiği düşünülmektedir.^[3] Eklemeli olan dil; fiil biçimleri ve konuşanın, dinleyicinin bağıl durumunu ve konuşmada bahsedilen kişinin orada bulunup bulunmadığını belirten özel sözcük kadrosuyla Japon toplumunun hiyerarşik doğasını yansıtan karmaşık bir saygı ifadesi sistemi ile sivrilir. Japoncanın ses envanteri diğer dillere göre küçüktür ve sözcüksel olarak tonlamalı bir vurgu sistemi vardır. Ayrıca Japonca sözcüklerin ve hecelerin sonunda 'n' (ん) ünsüzü dışında bir ünsüz bulunmaz.

Japonca Kanji, Hiragana ve Katakana olarak adlandırılan üç farklı yazı tipiyle yazılmaktadır. Kanji (漢字 / かんじ) Çince karakterlerden oluşmaktadır. Hiragana (平仮名 / ひらがな) ve katakana (片仮名 / カタカナ) ise yine Çince karakterlerden uyarlanan iki hece yazısıdır. Latin alfabesi, rōmaji (ローマ字) de günümüz Japoncasında sık bir şekilde ve özellikle şirket adlarında, logolarda, reklamlarda ve bilgisayara Japonca metinleri girerken kullanılır. Sayılar için, genelde batı tarzı rakamlar kullanılır; fakat geleneksel Çin-Japon rakamları da olağandır.

Japoncanın söz varlığı büyük oranda Çince ve Batı dillerinden alınan ödünç sözcüklerden etkilenmiştir. Modern Japoncanın kelime dağarcığının yaklaşık %60'ı Çince kökenli Kango olarak adlandırılan sözcüklerden oluşmaktadır.^[4] Batı dillerinden alınan sözcükler Gairaigo olarak adlandırılmaktadır. Özgün Japonca sözcükler ise Yamato Kotoba olarak adlandırılmaktadır.

1. ^ ^{a b} "Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig (eds.). 2015. Ethnologue: Languages of the World, Eighteenth edition. Dallas, Texas: SIL International. Online version". www.ne.se. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2016. 
2. ^ Daniel Long & Keisuke Imamura (2013). "The Japanese Language in Palau" (PDF). Tokyo: National Institute for Japanese Language and Linguistics. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Aralık 2023. 
3. ^ Wade, Nicholas (7 Mayıs 2011). "Finding on Dialects Casts New Light on the Origins of the Japanese People". The New York Times. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2023. 
4. ^ Shibatani, Masayoshi (1990). The Languages of Japan (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 0-521-36918-5. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.