Kanada

Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Kanada" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Haziran 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Kanada Canada (İngilizce) Canada (Fransızca)
Bayrak Arma
Slogan Latince: "A Mari Usque Ad Mare" "Okyanustan okyanusa kadar"
Millî marş O Canada Kraliyet marşı "God Save the King"[1][2]
Başkent	Ottawa
En büyük	Toronto
Resmî dil(ler)	İngilizce, Fransızca
Tanınan bölgesel dil(ler)	Denesulinece Krice Guçince İnuinnaq İnuitçesi Doğu Kanada İnuitçesi Batı Kanada İnuitçesi Kuzey Slaveyce Güney Slaveyce Tlınçonca
Etnik gruplar	%76,7 Beyaz %14,2 Asyalı %4,3 Yerli %2,9 Siyahi %1,2 Latin Amerika %0,5 Karışık %0,3 diğer
Demonim	Kanadalı
Hükûmet	Meşrutî monarşi altında Federal parlamenter temsilî demokrasi[3]
• Kral III. Charles • Genel Vali Mary Simon • Başbakan Justin Trudeau
Yasama organı	Parlamento
• Üst meclis	Senato
• Alt meclis	Avam Kamarası
Tarihçe
• 1840 Birlik Yasası 10 Şubat 1841 • İngiliz Kuzey Amerika Yasası 1 Temmuz 1867 • Westminster Tüzüğü 1931 11 Aralık 1931 • Kanada Yasası 1982 17 Nisan 1982
Yüzölçümü
• Toplam	9.984.670 km2 (2.)
• Su (%)	8,92 (891.163 km2 / 344.080 mi2)
Nüfus
• 2020 tahminî	38.008.005[4] (38..)
• 2016 sayımı	35.151.728[5]
• Yoğunluk	3,92/km2 (228.)
GSYİH (SAGP)	2021 tahminî
• Toplam	1,979 trilyon $[6] (15.)
• Kişi başına	51.713 $[6] (20..)
GSYİH (nominal)	2021 tahminî
• Toplam	1,884 trilyon $[6] (10.)
• Kişi başına	49.222 $[6] (18.)
Gini (2017)	▲ 31.0[7] orta
İGE (2019)	0.929[8] çok yüksek · 16.
Para birimi	Kanada doları ($, CAD)
Zaman dilimi	UTC−3.5 to −8
• Yaz (YSU)	UTC−2.5 to −7
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	+1
Resmî site Kanada

Kanada (İngilizce: Canada (yardım·bilgi); Fransızca: Canada (yardım·bilgi)), Kuzey Amerika'da bir ülkedir. On eyalet ve üç bölgeden oluşan ülke, Büyük Okyanus'tan Atlas Okyanusu'na ve kuzeyde Arktik Okyanusu'na kadar 9,98 milyon km²'lik bir alanı kaplar. Bu özelliğiyle yüzölçümü bakımından dünyanın Rusya'dan sonra en büyük 2. ülkesidir. Kanada, sınırları içinde en çok göl bulunduran ülkedir, bir milyondan fazla göl bulunmaktadır.^[9] Kanada'nın güney ve batıda Birleşik Devletler ile olan sınırı 8.891 km ile dünyanın en uzun kara sınırıdır. Ayrıca Kanada, 200.000 km den fazla bir mesafe ile dünyanın en uzun sahil şeridine sahiptir.^[10][11] Kanada'nın topraklarında çoğunlukla ormanlar ve bunun yanı sıra Rocky Dağları'ndaki tundra hakimdir. Nüfusun beşte dördü güney sınırına yakın yaşamaktadır. Kanada'nın başkenti Ottawa; en büyük üç şehri Toronto, Montreal ve Vancouver'dır.

Kanada, Aborjinlerin binlerce yıldır yaşadığı bir alan oldu.^[12] 16. yüzyıldan itibaren Britanyalı ve Fransız keşif seferleriyle Atlantik kıyısında ilk koloniler kurulmaya başladı. Birçok savaşın ardından Fransa 1763'te Kuzey Amerika'daki sömürgelerinin neredeyse tümünü terk etti. 1867'de Britanya Kuzey Amerikası'nın üç kolonisi birleşerek bir konfederasyon oluşturdular. Böylece Kanada dört eyaletten oluşan bir federal dominyon olarak kurulmuş oldu. Bu olay dominyon topraklarının genişlemesi ve yeni eyalet ve bölgelerin eklenmesi ile Kanada'nın Birleşik Krallık'tan özerkleşmesi sürecini başlattı. 1931 Westminster Yasası ile genişletilen özerklik, Britanya Parlamentosu'na yasal bağlılığı sonlandıran 1982 Kanada Yasası ile pekiştirildi.

Kanada meşrutiyetle yönetilen ve Westminster modeline dayalı bir parlamenter demokrasidir. Ülkede hükûmet başkanı, genel vali tarafından atanan ve Avam Kamarası'nın güvenini koruduğu sürece görevini sürdüren başbakandır. Devlet başkanı ise monarşiyi temsil eden genel validir. Kanada bir İngiliz Milletler Topluluğu bölgesidir ve federal düzeyde İngilizce ve Fransızca olmak üzere iki resmi dili bulunmaktadır. Ülke şeffaflık, bireysel ve ekonomik özgürlükler, yaşam kalitesi ve eğitimde dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Ülkeye yapılan büyük ölçekli göçler nedeniyle dünyanın etnik ve kültürel bakımdan en çeşitli ülkelerinden biridir. Kanada'nın Birleşik Devletler'le köklü ilişkileri ülke ekonomisi ve kültürünü derinden etkilemektedir.

Gelişmiş bir ülke olan Kanada, kişi başına düşen gelirde 17. ve İnsani Gelişme Endeksi'nde 16. sıradadır. Kanada ekonomisi dünyanın onuncu büyük ekonomisidir ve büyük oranda doğal kaynaklara ve gelişmiş ticaret ağlarına dayalıdır. Kanada, Birleşmiş Milletler, NATO, G7, G10, G20, Birleşik Devletler-Meksika-Kanada Antlaşması, İngiliz Milletler Topluluğu, Uluslararası Frankofoni Örgütü, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği forumu ve Amerikan Devletleri Örgütü üyesidir.

1. ^ Department of Canadian Heritage. "Royal 'God Save The King'". Queen's Printer. 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011. 
2. ^ Kallmann, Helmut. "National and royal anthems". Encyclopedia of Music in Canada. Historica-Dominion. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2013. 
3. ^ Hail, M; Lange, S (25 Şubat 2010). "Federalism and Representation in the Theory of the Founding Fathers: A Comparative Study of US and Canadian Constitutional Thought". Publius: the Journal of Federalism. 40 (3). ss. 366-388. doi:10.1093/publius/pjq001. 
4. ^ "Population estimates, quarterly". Statistics Canada. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020. 
5. ^ "Population size and growth in Canada: Key results from the 2016 Census". Statistics Canada. 8 Şubat 2017. 10 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2017. 
6. ^ ^{a b c d} "World Economic Outlook Database". International Monetary Fund. Ekim 2020. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020. 
7. ^ "Income inequality". OECD. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2020. 
8. ^ "Human Development Report 2020" (PDF) (İngilizce). United Nations Development Programme. 2020. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
9. ^ "Canada has the most lakes of any country, but we know very little". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
10. ^ "Kanada Gezi Rehberi - Gezi Tayfa". www.gezitayfa.com. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020. 
11. ^ "Countries With The Longest Coastline". WorldAtlas (İngilizce). 1 Ekim 2020. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022. 
12. ^ Kanada yerlileri